198 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Oytun CANYAŞ
197
1. LEX POSTERIOR İLKESİ
Lex posterior ilkesi
46
, iki norm arasında çatışma olduğunda sonra-
ki tarihli normun önceki tarihli normu ilga ettiğini esas almaktadır.
47
Bu bağlamda anılan ilke, yasa koyucunun birbiriyle çatışan iki normu
aynı anda geçerli kılamayacağı; bu normlardan yeni tarihli normun
ihtiyacı eskisinden daha fazla karşılayacağı varsayımına dayanmak-
tadır.
48
Öğretide, lex posterior ilkesi “zımni ilga” ile özdeş kabul edil-
mektedir.
49
Bilindiği üzere yeni tarihli normun eski tarihli bir normu
yürürlükten kaldırması “ilga” kavramıyla ifade edilmektedir.
50
Dola-
yısıyla “ilga”yı, norm koyucunun önceki tarihli normun geçerliliğine
son veren irade açıklaması olarak tanımlamak mümkündür
51
. Normlar
ya açık olarak ya da zımnen ilga edilir.
52
Açık ilga genellikle bir başka
norm aracılığıyla gerçekleşir.
53
Bu tür normlar “ilga edeci norm” ola-
rak adlandırılabilir. Bazı durumlarda yasa koyucu (norm ihdas eden)
bu tür bir norm olmaksızın önceki norm hükümleriyle çatışan yeni bir
norm ihdas eder. Ancak hangi normun geçerli olacağı hususundaki
iradesini açıkça ortaya koymaz.
54
İşte bu tür durumlarda önceki nor-
mun yeni tarihli norm ile çatışan hükümlerinin zımnen ilga edildiği
kabul edilmektedir.
55
Lex posterior ilkesinin yasa türünden normlar bakımından uygu-
lanmasında yasanın kabul ediliş tarihi esas alınır. Diğer bir anlatımla,
bir yasanın sonraki yasa olup olmadığının belirlenmesinde yasanın
yayın veya yürürlük tarihi dikkate alınmaz.
56
Zira anılan ilkenin uy-
gulanması bakımından önemli olan yasa koyucunun iradesinin son
46
Tam ifadesi “lex posterior derogat legi priori” biçimindedir.
47
Ross, s.129; Kammerhofer, s.157; Gözler,s.342; Conway, s. 988
48
Kammerhofer, s.157; Conway, s. 988
49
Gözler, s.342
50
Gözler, s.243
51
Gözler, s.243
52
Selahattin Keyman, Hukuka Giriş, Yetkin Yayınları, 4. Bası, Ankara, 2010, s.55
53
Keyman, s.55. İlga edici normlara 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “yü-
rürlükten kaldırılan hükümler” başlıklı 36.maddesi örnek olarak verilebilir. Anı-
lan hüküm şu şekildedir: “3/6/1949 tarihli ve 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanu-
nu ile ek ve değişikleri yürürlükten kaldırılmıştır”.
54
Keyman, s.55, Gözler, s.244
55
Keyman, s.55; Gözler, s.244
56
Gözler, s.345.