222 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Harun YILMAZ
221
olarak kaide kararnameleri ile birlikte genelge, tebliğ, ilan gibi isimler
taşıyan düzenleyici işlemlerin yapıldığı da görülmektedir. Derleyici
bir yaklaşımdan hareketle
adsız düzenleyici işlemler
5
denilen bu işlem-
ler, şayet tüzük ve yönetmelik unsur ve şartlarını taşıyor ise geçerli
işlemler olarak kabul edilmektedir.
Türkiye’de, yürütme organı özelinde idarenin düzenleme yapma
yetkisi açısından tarihsel süreç baz alındığında söylenebilir ki, idare,
öteden beri düzenleyici işlemler yapagelmiştir. Ancak bu yetkinin da-
yanağı ve kapsamı, siyasi rejimlere göre değişik olmuştur
6
.
Osmanlı Devletinde mutlakıyet dönemi devlet yapılanması göz
önüne alındığında, yasama-yürütme erklerine benzer bir ayrım söz
konusu olmadığından düzenleme yetkisinin kullanımına ilişkin bir so-
run olduğu da söylenemez. Zira tüm yetkiler padişahın şahsında top-
lanmaktadır. Modern anlamda kanun ve düzenleyici işlem devrinin
Gülhane Hattı Hümayunu ile başladığı kabul edilebilirse de
7
, düzen-
leme yetkisi açısından tarihi dönüşümün 1876 Kanun-ı Esasisi ile ya-
şandığı belirtilmelidir. Ardından sırasıyla 1921, 1924, 1961 ve nihayet
1982 Anayasaları ile düzenleme yetkisinin niteliği ve kullanımına, her
bir anayasanın ortaya çıkışında egemen olan anlayış uyarınca farklı
anlamlar yüklenmiştir.
Yukarıda sözü edilen anayasal süreç eşliğinde düzenleme yetki-
sine ilişkin bir analiz yapma amacı güden bu çalışmanın çıkış noktası,
yürütme organı ve bu organın bir parçası kimliğinde olan idarenin dü-
zenleme yetkisidir. Ancak yapılacak bu analiz sırasında, yasama orga-
nının sahip olduğu düzenleme yetkisini göz ardı etmek olanaksızdır.
Zira yasama ve yürütme organlarının düzenleme yetkileri arasında-
ki ilişki ve sınırlar incelenmeden konuya yönelik sağlıklı bir çözüme
ulaşmak mümkün gözükmemektedir. Bu nedenle çalışma, her iki or-
ganın düzenleme yetkisine dair verilen bilgiler ışığında ilerleyecektir.
5
Konuya ilişkin ayrıntılı bilgi için bkz. Yeliz Şanlı Atay, Türk İdare Hukukunda
Adsız Düzenleyici İşlemler, TODAİE Yayınları, 1. Basım, Ankara, 2011, s.61 vd.
6
Lütfi Duran, İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1982,
s.448.
7
Veli Yılmaz, İdarenin Düzenleyici İşlemleri ve İptalinin Doğurduğu Hukuki So-
nuçlar, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya,
2008, s.7.