69 / 441
Borçlar Kanununa Göre Ön Ödemeli Taksitle Satış Sözleşmesi
68
Gemi Siciline kayıtlı bulunan gemiler üzerindeki mülkiyet ve diğer
aynî haklara ilişkin olarak, 6102 sayılı Ticaret Kanununun
“Deniz Tica-
reti”
başlıklı Beşinci Kitabının
“Gemi”
başlıklı Birinci Kısmının
“Mülki-
yet ve Diğer Aynî Haklar”
başlıklı Dördüncü Bölümünde yer alan özel
hükümler uygulama alanı bulur (TK. m. 996). 6102 sayılı Ticaret Ka-
nununun 997 nci maddesinin ilk fıkrasına göre ise,
“Türk Gemi Siciline
kayıtlı bulunmayan Türk gemileri üzerindeki mülkiyet ve sınırlı aynî haklara,
Türk Medenî Kanununun taşınırlara ilişkin hükümleri uygulanır”.
Bu hük-
me göre, Gemi Siciline kayıtlı bulunmayan Türk gemilerinin satışının
da ön ödemeli taksitle satış sözleşmesine konu olabilmesi mümkündür.
Ön ödemeli taksitle satış sözleşmesinin konusu taşınır mal veya
haklardır. Bu itibarla, taşınmaz bir mal, ön ödemeli taksitle satış söz-
leşmesine konu edilemez
37
. Bu bakımdan tapuya kayıtlı taşınmazların
ön ödemeli taksitle satışa konu edilemeyecekleri aşikârdır. Ancak, öğ-
retide taksitle satış bakımından tapuya kayıtlı olmayan taşınmazların
satışının zilyetliğin satışı (devri) olduğu ve bu taşınmazların satışının
(taşınır satışı hükümlerine tâbi tutulduğu için) taksitle satışa konu ola-
bileceği kabul edilmektedir
38
. Ön ödemeli taksitle satış da bir taksitle
satıştır. Dolayısıyla, ön ödemeli taksitle satış bakımından da aynı çö-
zümün benimsenmesi isabetli olur.
Satılanın sözleşmenin kurulduğu anda mevcut olması veya satı-
cının malvarlığında bulunması ise gerekli değildir. Bu sebeple, henüz
üretilmemiş şeyler dahi satılabilir. Meselâ, sözleşme kurulduktan sonra
üretilecek bir otomobil konusunda ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi
yapılabilir. Sözleşmenin kurulduğu anda mevcut olmayan veya satıcının
malvarlığında bulunmayan şeyin ifa zamanında satıcının tasarrufunda
bulunması yeterlidir. Ancak, satılanın ifa zamanında da mevcut olması
imkânsız ve bu imkânsızlık devamlı ise, sözleşme geçersizdir. Başkasına
ait şeyi satıp da ifa zamanına kadar o şey üzerinde tasarruf yetkisini elde
edememesi ve bu yüzden borcunu yerine getirememesi durumunda ise,
satıcı, alıcının zararını gidermekle yükümlüdür (BK. m.112)
39
.
37
Dolayısıyla, uygulamada herhangi bir taşınmaza ilişkin olarak ön ödemeli taksitle
satış sözleşmesi adı altında bir sözleşme akdedilse dahi, böyle bir sözleşmenin
Borçlar Kanununun 264 ve devamındaki ön ödemeli taksitle satışa özgü hüküm-
lere tâbi olmaması gerekir. Feyzioğlu, 150; Tandoğan, 303.
38
Yavuz, 139; Feyzioğlu, 150-151; Aral / Ayrancı, 180.
39
Zevkliler / Havutçu, 49; Tandoğan, 80; Yavuz, 26.