15 / 533
Aşırı İfa Güçlüğü Nedeniyle Sözleşmenin Değişen Koşullara Uyarlanması
14
durumda mahkemeden uyarlama talep edilebileceği, nafaka artış ora-
nının % 30 olarak kararlaştırıldığı, oysa hükümetçe alınan kararlarla
enflasyon oranının zaman içinde düştüğü, bu nedenle nafaka artışının
ÜFE oranına indirilmesinin yerinde olacağını belirtmiştir.
16
C. Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi
1. Dar Anlamda Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi
Hakimin sözleşmeden doğan uyuşmazlığı, kendisinin koyduğu
sözleşmenin dışındaki bir kuralla çözümlemesine dar anlamda ha-
kimin sözleşmeye müdahalesi denir. Başka bir deyişle, dar anlamda
hakimin sözleşmeye müdahalesi, hakimin kendi yarattığı kurucu et-
kili bir kural ile varolan sözleşmeyi değiştiren ya da ortadan kaldıran
kararıdır.
17
Eren, sözleşmenin içeriğinin değişikliklere uyarlanmasını
dar anlamda uyarlama olarak yorumladıktan sonra, sözleşmenin hem
içeriği hem de süresi ile ilgili bir uyarlama yapılıyor ise bunun geniş
anlamda uyarlama olarak algılanması gerektiğini belirtmektedir.
18
Dar anlamda uyarlama edimin konusunun değiştirilmesi, yüksel-
tilmesi, azaltılması, ifa yeri ve zamanının değiştirilmesi şeklinde or-
taya çıkabilir. Uygulamada en çok karşılaşılan ise taraflardan birinin
ediminin düşürülmesi ya da yükseltilmesidir. Sözleşmenin dar anlam-
da uyarlanabilmesi için ifanın konusunun mutlaka para borç olması
şart değildir, ancak dar anlamda uyarlamanın gerçekleşebilmesi için
bir parça borcu söz konusu olmamalıdır.
19
Sözleşmenin dar anlamda uyarlanması mağdur tarafın mağduri-
yetini giderecek şekilde olmalıdır. Edimin indirimi de edimin konusu-
nu ortadan kaldıracak boyutta olmamalıdır. Sözleşmenin dar anlamda
uyarlanması mümkünken sözleşmenin sona erdirilmesi yolu seçilme-
melidir. Sözleşmenin sona erdirilmesi ancak dar anlamda uyarlama-
nın mümkün ya da amaca uygun olmaması halinde söz konusu olur.
20
16
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 18.09.2008 tarihli 2008/9521Esas ve 2008/14960 sa-
yılı ilamı.
17
Kaplan İbrahim, Hakimin
Müdahalesi, s. 25
.
18
Eren Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2012, s. 482.
19
Baysal Başak, Sözleşmenin Uyarlanması, s. 254.
20
Baysal Başak, Sözleşmenin Uyarlanması, s.256.