16 / 533
TBB Dergisi 2014 (111)
Gülmelahat DOĞAN
15
Tarafların iradesi dar anlamda uyarlama yönünde değilse ve uyuş-
mazlık hakimin önüne gelmiş ise hakim tarafların iradesine rağmen dar
anlamda uyarlama kararı vermemelidir. Dar anlamda uyarlamanın ar-
dından sözleşmenin içeriği değiştirilmiş olsa da önceki sözleşme ilişkisi
devam ediyor olduğundan yenilemenin varlığı kabul edilmemektedir.
21
2. Geniş Anlamda Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi
Hakimin taraflar arasındaki sözleşmenin tamamlanması, yorum-
lanması ya da değişen koşullara uyarlanması, başka bir ifade ile değiş-
tirilmesine ilişkin her türlü kararı, hakimin geniş anlamda sözleşmeye
müdahalesi olarak nitelendirilir.
22
Dar anlamda uyarlama sözleşmenin içeriğinde, başka bir ifade ile
tarafların hak ve borçlarındaki değişikliği ifade ederken, geniş anlam-
da uyarlama sona erme de dahil olmak üzere sözleşmenin hem süre-
sinde hem içeriğinde değişiklik yapılmasını ifade eder.
23
Eren, uyarlama kavramının geniş anlamda uyarlama olarak anlaşıl-
ması gerektiğini, çünkü geniş anlamda uyarlamanın sözleşme içeriğinde
değişikliğin yanı sıra, sözleşme süresinin uzatılıp kısaltılmasını da kap-
sadığı, sözleşmenin belirlenen süreden önce feshinin de niteliği itibariyle
sözleşme süresinde yapılana bir değişiklik olduğunu belirtmektedir.
24
Sözleşmenin dar anlamda uyarlaması mümkün ise sözleşmenin
sona erdirilmesi yolu seçilmemelidir.
D. Hakimin Müdahalesinin Sınırı
Hakim kendi koyduğu kurallarla sadece sözleşmede boşluk olan
noktayı tamamlayabilir ve tarafların sözleşmenin kuruluşunda istedikle-
ri ancak ayrıntısını hesap etmedikleri ya da mutabık olamadıkları husus-
lara yeni bir biçim verir. Hakimin koyduğu kural sözleşmenin bütününe
uygun olmalı, sözleşmenin geneli ve niteliği ile uyumlu olmalıdır.
25
21
Baysal Başak, Sözleşmenin Uyarlanması, s.257.
22
Kaplan İbrahim, Hakimin Müdahalesi, s. 21.
23
Baysal, Başak : Sözleşmenin Uyarlanması, s. 257. ; Kaplan, İbrahim; Hakimin Mü-
dahalesi, s.122.
24
Eren Fikret : age, s.482.
25
Kaplan İbrahim : Hakimin Müdahalesi, s. 107.