TBB Dergisi 111. Sayı

269 / 533

Vergi Hukuku Açısından Türk Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolu 268
ler. Ancak bu zorunluluk, mükelleflerin ödevlerini uygun bir şekilde
yerine getirebilmesi amacıyla, idareye sıkı bir denetim ve yaptırım uy-
gulama yetkisi de vermektedir.31
Kişilerin hak ve özgürlüklerine etkin müdahalelerden biri olarak
kabul edilen devletin vergilendirme yetkisi, Anayasa’da güvence altı-
na alınarak,32 temelde “anayasal hukuk devletinin” sağladığı, belirli il-
keler doğrultusunda düzenlenen hukuki güvencelere dayanmaktadır.
Çağdaş demokratik uygarlıkların ulaşabileceği en önemli ba-
samaklardan biri olan hukuk devleti,33 insan haklarına saygılı ve bu
hakları koruyan, toplum yaşamında adalete ve eşitliğe uyan bir hu-
kuk düzeni kuran ve bu düzeni sürdürmekte kendini yükümlü sayan,
bütün davranışlarında hukuk kuralları ve Anayasa’ya uyan, işlem ve
eylemleri yargı denetimine bağlı olan devlettir.34 Kısacası hukuk dev-
leti ilkesi ile devlet, sadece yönetilenlerin uymakla yükümlü olduğu
kuralları koymakla kalmaz, aynı zamanda bireylere ve topluma hu-
kuki güvenceler sağlayarak, koyduğu hukuk kuralları ile kendisini de
bağlı sayar.35 1982 Anayasası’nın “Cumhuriyetin Nitelikleri” başlıklı
2. maddesi, “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve
adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı,
başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir
hukuk devletidir.” şeklinde düzenlenerek hukuk devletini cumhuriyetin
nitelikleri arasında belirtmiştir.
Bu hususta, kamusal ihtiyaçların karşılanması amacıyla toplana-
cak olan vergilerin ülke sistemleri içerisinde başarılı, tasarruflu ola-
bilmesi ve en önemlisi bireylerin hak ve özgürlüklerini esas alacak bir
biçimde dengeli ve orantılı bir şekilde36 uygulanabilmesi için hangi
yolların izlenmesi gerektiği sorunu çıkmaktadır.
31 Baklacıoğlu, Sadık, Vergi Hukuku Ders Notları, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara,
1965-1966, s.131.
32 Çağan, Nami, “1982 T.C. Anayasasında Vergilendirme”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un
Anısına Armağan, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara,
1983,s.69.
33 Özbudun, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 12. Bs., Yetkin Basımevi, Ankara, 2011,
s.123.
34 Nohutçu, Ahmet, İdare Hukuku, 2. Bs., Savaş Yayınları, Ankara, 2009, s.31.
35 Günday, Metin, İdare Hukuku, 10. Bs., İmaj Yayınevi, Ankara, 2011, s.39.
36 Uzun, Mehmet Cengiz, “Vergi Açısından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne
Bireysel Başvuru Üzerine Kısa Bir Değerlendirme”, Vergi Sorunları Dergisi, S.235,
2008, , Erişim
Tarihi: 17.06.2013.