TBB Dergisi 111. Sayı

TBB Dergisi 2014 (111)

Hikmet KOYUNCUOĞLU

455

ğı getirilebilmesi imkânının tanınmış olması önemli bir husustur. Bu

nedenle, rekabet mevzuatının (kendi var oluş amacına -raison d’etre-

aykırı olmasına rağmen) belirli şartların sağlanması durumunda reka-

bet hukukuna uygun olarak nitelendirdiği sözleşme sonrası rekabet

yasaklarını, özel hukukta kelepçeleme nitelemesiyle geçersiz saymak

doğru olmayacaktır. Unutulmamalıdır ki, kelepçelendiği ve çalışma

özgürlüğünün elinden alındığı varsayılan teşebbüs, rekabet düzeninin

asli bir parçasıdır.

Ticari hayatta know-how devri içeren çoğu sözleşmede sözleşme

sonrası rekabet yasağına ilişkin hükümler bulunmaktadır. Rekabet

mevzuatı dikkate alınmak suretiyle getirilen bu sözleşme hükümleri-

nin, özel hukuk açısından ve özellikle Anayasa’ya aykırılık tespitiyle

geçersiz bulunması bu tür nitelikler barındıran çoğu dağıtım sözleş-

mesine ilişkin hukuksal belirsizliği artıracağı gibi, AB mevzuatına iliş-

kin olan uyum sürecini de olumsuz etkileyecektir.

Ayrıca, inceleme konusu yapılan Yargıtay kararlarında, sözleşme

sonrası rekabet yasağının T.C. Anayasası’nın “Çalışma ve Sözleşme

Hürriyeti” başlıklı md. 48 ve devamında düzenlenen maddelerine

aykırı olduğu yönünde doğrudan ve dolaylı ifadeler bulunmaktadır.

Bu tespitin doğru kabul edilmesi durumunda, sözleşme sonrası re-

kabet yasaklarına ilişkin düzenlemelerle

ilgili ihtilaflara bakan özel

mahkemenin, ilgili düzenlemeleri, Anayasa md. 152 hükmü gereği

Anayasa’ya aykırı olduğu iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne götür-

mesi ve Anayasa Mahkemesi’nin incelemesi bitene kadar davayı geri

bırakması gerekecektir.

Tüm bu sebeplerle, Tebliğ’de tanımı yapılan dikey sözleşmede bu-

lunan bir sözleşme sonrası rekabet etmeme yükümlülüğüne (rekabet

yasağına) ilişkin değerlendirme, Tebliğ’de sayılan şartlara uygunluk

gözetilmek suretiyle özel mahkeme tarafından yapılmalıdır. Bu de-

akaryakıt istasyonu ve bayileri arasındaki dikey sözleşmeler ile know-how devri-

ni de-facto barındıran franchise sözleşmeleri bunlara örnek olarak verilebilecektir.

Bunun yanında 2012/3083E, 2012/4685K, 30.03.2012 tarihli Yargıtay 14. Hukuk

Dairesi kararı da, özel hukuk yargılamasında rekabet hukuku düzenlemelerinin

esas alındığı bir karar olarak gösterilebilecektir.

Gerek özel kanunlarda yer alan (TBK’nda işçilere ilişkin olarak yer alan (TBK md.

444 - 447) veya TTK’nda acentalara ilişkin olarak yer alan (TTK md. 123 gibi) ge-

rekse yukarıda kapsamı ve amacı anlatılan Tebliğ’de yer alan düzenlemeler.