459 / 533
Kamu Görevlilerinin Dini Sembol Taşıyabilmesinin Sınırları; Eski Bir Tartışma ve ...
458
Din, inanç ve vicdan hürriyeti mutlak şekilde ikna gücü, ciddiyet,
uyum ve bağlılık ve öneme sahip fikirlere işaret etmektedir.
1
Bu şart-
lar gerçekleştiğinde,
“din hürriyeti, sözleşme ile garanti altına alınmış dini
inançların veya bu inançları ifade etmek için kullanılan araçların meşruiyeti-
ni saptamak konusunda devlete bir seçim hakkı tanımaz.”.
2
Kamu görevlilerinin dini sembol taşyabilmeleri özgürlüğü AİHS
9.2 maddesinde kapsandığı şekilde ancak başkalarının hak ve hürriyet-
leri, kamu düzeni, kamu güvenliği, kamu sağlığı ve topluman moral
değerlerinin korunması amaçlarıyla sınırlanabilir.
Amerikan Anayasa
Mahkemesi,
kamu görevlilerinin dini semboller giyinebilmesine iliş-
kin sınırlamanın ancak
“önemli kamusal bir menfaati korumak amacıyla”
3
sınırlanabileceğini öngörür ve bu bağlamda bireyin talebinin ancak
“gereksiz yere katlanılan bir güçlüğe sebep olduğunu ispat etmesi”
halinde
reddedilebileceğini ifade eder.
4
Bu yasal çekişme sürecinde, devletin pozitif ve negatif yükümlülü-
ğü muğlak bir sınırda hareket etmektedir ve bu sınır bireyin ve toplu-
mun çatışan menfaatleri arasında adil bir dengenin sağlanması husu-
sunda devletin geniş bir takdir hakkına sahip olduğu hareket alanıdır.
5
Bu denge arayışında, AİHM
“
dini veya herhangi diğer toplulukların bö-
lünmeleri durumunda gerilimin muhtemel olduğunu kabul etmekle birlikte,
bunun çoğulculuğun kaçınılmaz sonuçlarından biri olduğunu değerlendirir.
Bu durumda, otoritelerin görevi çoğulculuğu feda etmek pahasına gerilimin
nedenlerini ortadan kaldırmak değil, bu grupların birbirini tolere etmesini
sağlamaktır.”
6
Bu bağlamda
, sadece toplumsal toleranssızlık veya husumet
nedeniyle
bireyi temel özgürlüklerinden yoksun bırakmak temel hak
ve özgürlüklerle bağdaşır değildir.
7
Amerikan Anayasa Mahkemesi
yar-
1
Bayatyan v. Armenia, Judgment of 27 October 2009, p. 110; Leela Förderkreis e.V.
and Others v. Germany, Judgment of 6 November 2008, p. 80; Jakóbski v. Poland,
Judgment of 7 December 2010, p.44
2
Manoussakis and Others v. Greece, Judgment of 26 September 1996, p. 47; Hasan
and Chaush v. Bulgaria, Judgment of 26 October 2000, p. 78; Refah Partisi (the
Welfare Party) and Others v. Turkey, Judgment of 13 February 2003, p. 91)
3
Tenafly Eruv Association v. Borough of Tenafly, 309 F.3d 144, 157 (3rd Cir. 2002)
4
Ansonia Board of Education v. Philbrook, 479 US 60 (1986); United States v. Board
of Education for School District of Philadelphia, 911 F.2d 882, 886 (3rd Cir. 1990);
Webb v. City of Philadelphia, 562 F.3d 256 (3rd Cir. 2009)
5
Palomo Sánchez and Others v. Spain, Judgment of 12 September 2011, p. 62.
6
Serif v. Greece, Judgment of 14 December 1999, p.53
7
Hamdi v
.
Rumsfeld
, 542
U.S. 507 (2004)