TBB Dergisi 111. Sayı

Kamu Görevlilerinin Dini Sembol Taşıyabilmesinin Sınırları; Eski Bir Tartışma ve ...

460

Zor kullanma, maddi ve sosyal menfaat vaadi de dahil olmak

üzere hile yolu ile veya acı, bunalım veya ihtiyaç duygularının etkisi

altındaki bireylere şiddet uygulamayı veya beyin yıkamayı da kap-

sayan uygunsuz baskı uygulamak suretiyle bireyin din veya inancı-

nı zayıflatma ve değiştirme girişimi başkalarının din, inanç ve vicdan

hürriyetine saygı kavramıyla bağdaşmaz ve bu kavramın koruma

alanı dışında kalan baskı unsurlarıdır. (Improper Proselytism)

Fark-

lı dini düşüncelere sahip bireylerin inancını zayıflatmak amacıyla bi-

reylere her türlü menfaat sağlamak veya menfaat vaadinde bulunmak

veya moral destek veya maddi yardım yoluyla veya deneyimsizliğini,

güvenini, ihtiyacını, saflık veya daha düşük akıl ve idrak yeteneğine

sahip olmalarını sömürmek de dahil hileli yöntemler ile dolaylı veya

dolaysız bir çekilde bireylerin dini düşüncelerine her türlü nüfuz etme

girişimi (Improper Proselytism) din, inanç ve vicdan hürriyetinin ko-

ruması dışındadır.

Kamu hizmeti verenler açısından görevleri esnasında dini ve

inançsal sembollerin görünür bir şekilde taşınmasının,

kamuda hiyera-

şik ilişkide daha alt bir statüde yer alan veya kamu hizmeti alanlar üzerindeki

proselytist etkisi nedeniyle sınırlanması,

meşru başkalarının hak ve hürri-

yetini korumak menfaatini ilgilendirmektedir.

Kamuda hiyerarşik ilişkide üst statüde yer alan bir görevlinin taşıdığı

dini sembol veya ifadelerinin alt statüde yer alan üzerindeki etkisi prosely-

tismi tanımlayıcı ve aydınlatıcı niteliktedir. Larissis v. Greece

davasında

AİHM,

Yunanistan Hava Kuvvetlerinde görevli subayların kendilerin-

den daha alt rütbede bulunan subayları ısrarlı bir şekilde mensubu

oldukları kiliseye davet etmelerini ve onlarla sayısı 50’yi bulan farklı

zamanlarda ısrarla dini tartışmalara girmesinin proselytist etkisini ir-

delemiştir. Mahkeme, silahlı kuvvetlerdeki hiyerarşik yapının men-

supları arasındaki her türlü ilişkiye nüfuz edeceğini ve alt rütbede ola-

nın üst rütbede bulunan birinin sivil yaşamda kabul veya red etmekte

zorlanmayacağı yaklaşımlarını reddetmesini veya herhangi bir konuş-

madan çekilmesini zorlaştırdığını belirtmiştir. Mahkeme, bu örnekte

dini konulardaki herhangi bir fikir alışverişine hakim olan bu zorunlu-

see Guidelines, ibid, p. 13, World Council of Churches Report of 1954

Kokkinakis v. Greece, supra n. 9, p. 33, Section 4 of Greek Law (anagastikos

nomos) no. 1363/1938.

Larissis v. Greece, Judgment of 24 February 1998,

Reports 1998-I

p. 51