53 / 533
Miras Sözleşmesinden Tek Taraflı Dönme
52
Kanun koyucu, madde metninde Borçlar Hukuku hükümlerine
yaptığı yollama ile miras sözleşmelerini iki tarafa borç yükleyen sözleş-
meler olarak kabul etmiştir
91
. Çünkü madde metninde bahsedilen TBK
m. 123-125 hükümleri, iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde borçlu
temerrüdü ve sonuçlarını düzenleyen hükümlerdir. Bununla birlikte,
miras sözleşmeleri tam anlamıyla iki tarafa borç yükleyen sözleşme-
ler değildir
92
. Gerçek anlamda iki tarafa borç yükleyen sözleşmeden
bahsedebilmek için tarafların her ikisinin karşılıklı edim yükümlülü-
ğü altında olmaları ve bu edimler arasında bir değiş tokuş ilişkisinin
bulunması gerekmektedir
93
. Miras sözleşmelerinde bu anlamda bir
karşılıklılık ilişkisi bulunmamaktadır
94
. Buna rağmen kanun koyucu
basitliği ve uygulamada kolaylığı sağlama amacı ile bu sözleşmeleri de
iki tarafa borç yükleyen sözleşmelere benzetmiştir
95
.
İki tarafa borç yükleyen miras sözleşmesinin sıklıkla rastlanılan
örneği Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş olan ölünceye kadar
bakma sözleşmesidir. Bu sözleşme ile mirasbırakan ölüme bağlı tasar-
rufta bulunmakta, diğer taraf da bakım yükümlülüğü altına girmek-
tedir. Diğer tarafın borçlandığı edim sağlıkta hüküm ve sonuç doğur-
maktadır
96
.
Miras sözleşmesinde taraflardan biri diğerine veya üçüncü bir ki-
şiye hayatta iken bir edimin ifasını borçlanmış olabilir. Yükümlülük
altına giren mirasbırakan veya diğer taraf bu yükümlülüğünü ifa et-
memişse, karşılıklı edimleri içeren akitlerde taraflardan birinin edimi
ifa etmemesinin hukuki sonuçları meydana gelmektedir
97
. TMK m.
547, eğer sağlararası ivaz borcu ifa edilmemiş veya bu borç için temi-
nat gösterilmemişse, sağlararası ivazı talep etmeye yetkili olan tarafa,
sözleşmeden tek taraflı dönme olanağı tanımaktadır
98
.
dönme ve menfi zararı talep etme imkânı tanıyan “dönme” (Rückritt) ibaresi kul-
lanılmıştır.
91
Guinand/Leuba/Stettler, N. 381.
92
Bıçakçı, s. 88; Serozan, s. 258; Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s. 244; Gauthier,
s. 105.
93
Dural, s. 247.
94
Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s. 244; Gauthier, s. 105; Tuor, Art. 514 N. 2.
95
Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, s. 245; Dural/Öz, N. 592; Bıçakçı, s. 88; bu
hususta daha ayrıntılı açıklamalar için bkz: Gauthier, s. 106-113.
96
Kılıçoğlu, s. 128.
97
İnan/Ertaş/Albaş, s. 205.
98
Gauthier, s. 113.