67 / 533
Adil Yargılamayı Etkilemeye Teşebbüs Suçu (TCK M. 288)
66
lemek amacıyla yapılan aleni sözlü veya yazılı beyanı kapsamına alır
ve bu suç adil yargılanma hakkının, basının haber verme ve eleştiride
bulunma hakkı ve bireylerin ifade özgürlüğüne ağır bastığı durumlar-
da uygulama alanı bulur. Halbuki TCK m. 277’de haklar arasında bu
şekilde derin bir çatışma söz konusu olmaz.
Suç teşkil eden fiillerin gerçekleştiği zaman dilimi suçun oluşumu
bakımdan önem arz etmektedir. Aslında sona eren bir dava sonrasın-
da yapılan yayınlar da bu davaya benzer nitelikteki davalar açısından
yargı görevi yapan, bilirkişi ya da tanık üzerinde olumsuz etkiye sahip
olabilir. Fakat kanun koyucu bu suçu oluşturan fiillerin TCK m. 277’de
olduğu gibi görülmekte olan bir dava veya yapılmakta olan bir soruş-
turma sırasında gerçekleşmesi gerektiğini belirtmiştir. İngiliz huku-
kunda da aynı şekilde bu suçu oluşturan fiiller ancak görülmekte olan
bir dava sırasında gerçekleştiği takdirde cezalandırılacaktır.
22
Davanın
türü ve görüldüğü merci önem taşımamaktadır.
Suçun tamamlanması için suç teşkil eden hareketin yani aleni söz-
lü ya da yazılı beyanın bulunması yeterlidir, suçun konusu üzerinde
bir zararın oluşması yani adil yargılamanın ihlali gerekmez. Hatta mu-
hatap kimselerin söz konusu açıklamaları duyamaması, görememesi
ya da anlayamaması da önem taşımaz.
23
Bu nedenle TCK m. 288 soyut
tehlike suçudur.
24
Doktrinde basının haber verme, yorum yapma ve
eleştiride bulunma hakkını zedelememek açısından bu suçun soyut
değil, somut tehlike suçu olarak düzenlenmesinin daha doğru olacağı
ileri sürülmektedir.
25
Belirtmek gerekir ki sınırları dâhilinde uygulan-
dığı takdirde basının haber verme, yorum yapma ve eleştiride bulun-
ma hakkı zaten hakkın kullanılması kapsamında hukuka uygun kabul
edilecektir. Bunun dışındaki durumlarda kanımızca da ifade özgürlü-
ğü ve adil yargılanma hakkı arasında yapılacak değerlendirmede den-
ge sağlanması amacıyla adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçu so-
mut tehlike suçu olarak kabul edilmelidir. Nitekim Birleşik Krallık’ta
22
Thomas Luscher, “Freedom of Speech and Press as a Limitation on the Contempt
Power”, Marquette Law Review, Vol. 40, Issue, 3, s. 314, 315.
23
Necati Meran, Açıklamalı- İçtihatlı 5237 Sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu: ayrıntılı
madde açıklamaları, ilgili yargı kararları, infaz kanunu, Ankara, Seçkin Yayıncı-
lık, 2007, s. 1357.
24
Centel, a.g.e., s. 151.
25
Ünver, Adliyeye Karşı Suçlar, s. 376.