TBB Dergisi 112. Sayı

Mahkumların Oy Hakkı AİHM’nin Söyler v. Turkiye Kararı ile Yüksek Seçim Kurulu...

116

Temsilcisi tarafından üye ülkelere yapılan çağrıda, ülke cezaevlerinde

bulunan mahkumlara, genel seçimlerde oy kullanma hakkı verilmesi

önerisinde bulunulmuştur.

Tartışmaların ardından İngiltere Hükü-

meti, AİHM kararı doğrultusunda mahkumlara oy hakkı tanınması

için yasal düzenlemeye gidileceğini açıklamıştır.

Hirst v.UK kararını takiben iç hukukunda düzenlemeye giderek

mahkumlara oy hakkı tanıyan önemli bir örnek olarak İrlanda’yı an-

mak gerekir. Bir mahkumun açtığı davayı karara bağlayan mahkeme,

mahkumlara oy hakkı tanınmamasını veya oy hakkını kullanmaları

için gerekli donanımın hükümetçe sağlanmamasını eşitlik ilkesine

ve buna ilişkin AİHS m.14’te yer alan statüye dayalı ayrımcılık yasa-

ğına aykırı bulmuştur. İrlanda Yüksek Mahkemesi kararının temyiz

sonucunda bozulması üzerine, mahkumların oy hakkı üzerindeki

yasak devam etti. 2006 Yılında Seçim Yasasında yapılan değişikliğin

ardından, mahkumların ikametgahlarının bulunduğu seçim bölge-

sinde posta yolu ile oy kaullanmasının önü açıldı ve mahkumlar ilk

olarak 2007 seçimlerinde bulundukları ceza infaz kurumlarında oy

kullandılar.

Scoppola v. İtalya başvurusunu karara bağlayan AİHM, suçların

türüne ve ciddiyetine bakılmaksızın cezaevinde bulunan tüm mah-

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararını yerine getirmeyen İngiltere hü-

kümetinin tavrı eleştirilerek, mahkumların da insan olmaları nedeniyle haklara

sahip olduğu hatırlatılmakta ve mahkumların oy hakkı üzerinde yasağın geçer-

li olduğu ülkelerde, bu konunun kamuoyunda kapsamlı bir şekilde tartışılması

tavsiye edilmektedir. Mahkumlara oy hakkı verilmesi, topluma uyum sağlamayı

kolaylaştıracak ve yeniden suç işlemenin azalmasına katkı sağlayacaktır. Birçok

Avrupa ülkesinde mahkumlara oy hakkı tanınmış ve bu hiçbir soruna yol açma-

mıştır.

victs-human-beings (5.2.2014)

(5.2.2014)

İrlanda’da 1923 Seçim Yasasına göre, sabıkalı kişilerin oy kullanması mahkumiyet

tarihinden itibaren yedi yıl süre ile mümkün olamamaktaydı. Yüksek Mahkeme-

nin 2000 yılında önüne gelen bir dosyada mahkumların oy hakkı bulunduğunu

ve Seçim Yasasında bunu engeller bir hüküm bulunmadığını karara bağlaması

önemli olmuştur. Mahkeme devletin, mahkumun oy verebileceği ortamı sağla-

makta başarısı olmasını, hukuki yükümlülüklerin ihlali olarak görmüştür. Seçim

Yasasında yapılan değişiklikle 2006 yılında mahkumlara posta yolu ile oy ver-

me hakkı tanınmasının altında yatan korku olarak, mahkumların blok halde oy

kullanmasının engellenmesi yatmaktadır. Her mahkum kendi seçim bölgesinde

kayıtlı olmakta ve oyu posta ile o bölgeye gitmekteydi dolayısıyla mahkumla-

rın birlikte hareket ederek seçim sonuçlarını etkilemesi engellenmiş olmaktaydı.,

Cormac Behan/Ian O’Donnel (2008), pp.323vd.