119 / 413
Mahkumların Oy Hakkı AİHM’nin Söyler v. Turkiye Kararı ile Yüksek Seçim Kurulu...
118
kararında yer alan hapis cezasının süresi henüz bitmemiş olduğun-
dan, cezanın infazının devam ettiği kabul edilmekte ve infaza dayalı
hak yoksunlukları geçerliliğini sürdürmektedir.
AİHM Söyler kararında, Sözleşmeye ek 1 nolu Protokolün sözleş-
meye taraf devletlere serbest seçim hakkının kullanımını düzenleme
konusunda geniş takdir yetkisi verdiği konusundaki görüşünü yine-
lemiştir.
35
Buna karşılık üye devletlerce alınacak tedbirler, Sözleşme
kapsamında güvence altına alınmış olan haklara zarar verecek veya
etkinliğini yok edecek derecede olmamalıdır. AİHM’ne göre, devlet-
lerce alınacak tedbirler, yasama organının halkın özgür iradesi doğ-
rultusunda oluşmasını engellememeli ve genel oy ilkesine aykırı ol-
mamalıdır. Genel oy ilkesine aykırılık o ülke sisteminin demokratik
olmasına gölge düşürebilecektir. Herhangi bir grup veya kategorinin
ülkedeki nüfusun dışında bir uygulamaya tabi tutulması, 1 nolu Pro-
tokol m.3’ün ihlaline yol açabilecektir. Mahkemeye göre, mahkum ol-
dukları cezanın süresine ve suçun niteliğine bakmaksızın bir grubu
kül halinde oy hakkından yoksun bırakmak devletlere tanınan tak-
dir yetkisini aşmakta ve Sözleşmeye ek 1 nolu Protokol m.3’e aykırılık
oluşturmaktadır.
36
AİHM kararda, kasıtlı suçtan mahkum edilen tüm hükümlülerin
oy hakkından yasaklandığını, kısa süreli hapis cezası dışında hapis
cezası ertelenenler ile ceza infaz kurumundan şartla tahliye edilenle-
rin de bu kapsama dahil olduğunu tespit etmiştir.
37
Mahkemeye göre,
cezası cezaevinde değil toplum içinde infaz edilenleri dahi kapsayan
oy kullanma hakkından yoksun bırakılış, bazı Avrupa ülkelerinde
örneğin Birleşik Krallık, Avusturya ve İtalya iç hukuklarında varolan
yasaktan daha katı ve daha kapsamlıdır. Oy hakkının kısıtlanmasının
bir mahkeme kararına ihtiyaç olmaksızın önceden varolan genel bir
hükümle otomatik olarak kısıtlanması, oy hakkına yapılan müdahale-
35
“...1 Nolu Protokolün 3.maddesinde öngörülen haklar mutlak değildir. Zım-
ni kısıtlamalar mevcuttur ve Sözleşmeci devletlere bu konuda geniş takdir payı
verilmelidir. Seçim sistemleri pekçok şekilde oluşturulup yönlendirilebilir ve
Avrupa’da tarihsel gelişim, kültürel çeşitlilik ve siyasi düşünce açısından birçok
farklılık vardır. Bu farklılıkları bir araya getirerek kendi demokratik vizyonlarını
oluşturmak Sözleşmeci devletlerin herbirinin görevidir...”, AİHM Söyler v. Türki-
ye Kararı, 33.
36
AİHM Söyler v. Türkiye Kararı, prg.34.
37
AİHM Söyler v. Türkiye Kararı, prg.36.