TBB Dergisi 112. Sayı

TBB Dergisi 2014 (112)

Fatma KARAKAŞ DOĞAN

113

bir vatandaş tarafından açılan ve oy kullanmasını engellemek için

mahkumun vatandaşlığının iptali istemini içeren dava İsrail mah-

kemeleri tarafından reddedilmiştir. Mahkeme kararını, vatandaşlık

haklarından mahrum etmenin Başbakanı öldüren kişiyi değil, İsrail

demokrasisini yaralayacağına dayandırmıştır. Mahkemeye göre Baş-

bakanı öldüren kişinin cezası aldığı mahkumiyet kararıdır. Oy verme

hakkının esirgenmesi tüm temel hakların özünü alt üst edecektir.

Güney Afrika Anayasa Mahkemesi tarafından mahkumların oy

kullanma hakkının tartışılmasında, ülke yöneticilerinin çoğunun Af-

rika Ulusal Kongresi üyeliği nedeniyle eski mahkum olması belirleyici

olmuştur. Güney Afrika Anayasa Mahkemesi 1999 tarihli kararında,

mahkumlara oy kullandırmanın güçlüğüne dayanan görüşleri red-

detmiş ve hükümetin oy hakkının kullanılması için gerekli donanımı

sağlamakla yükümlü olduğunu belirtmiştir. Mahkeme, her vatanda-

şın oyunun onun saygınlığının ve birey olmasının rozeti olduğunu

belirtmiştir. Mahkemeye göre hükümetin savunması ahlaki olarak ye-

rinde olmadığı gibi demokrasi teorisi ile de uyumlu değildir.

Kanada Yüksek Mahkemesi 2002 yılında verdiği kararda, Afrika

Anayasa Mahkemesinin görüşlerini teyit etmiş ve Hükümetin oy hak-

kını kullanmaktan yasaklama yetkisi bulunmadığını kabul etmiştir.

Kanada Yüksek Mahkemesi, 2 yıldan fazla hapis cezasına mahkum

edilenlerin federal seçimlerde oy kullanmasının engellenmesini, oy

hakkının demokrasinin temeli olduğu ve düşüncesizce gözardı edi-

lemeyeceği gerekçesi ile reddetmiştir.

Mahkemeye göre, toplumsal

İsrail Mahkemesinin kararı birçok üst düzey yetkili tarafından eleştirilmiştir. Öl-

dürülen Başbakan İzak Rabin’in eşi, katilin seçimde oy kullanmasını kabul ede-

mediğini beyan etmiş, yeni Başbakan Şimon Peres aynı yönde tepkisini dile getir-

miştir., Cormac Behan/Ian O’Donnel (2008), pp.319.

Cormac Behan/Ian O’Donnel (2008), pp.320; Karagöz, 173, 195; Karakaş Doğan,

Cezanın Amacı ve Hapis Cezası, 275.

Karakaş Doğan, Cezanın Amacı ve Hapis Cezası, 275; Bahçeci, 388.

Richard Sauve tarafından açılan davayı haklı bularak, 1993 Seçim Yasasını Ana-

yasaya aykırı bulan Yüksek Mahkemeye göre, seçilmiş temsilciler halkın bir ke-

siminin yurttaşlık hakkını elinden almaya yetkili değildir., Cormac Behan/Ian

O’Donnel (2008), pp.320; AİHM, oy hakkı üzerindeki kısıtlamaların vatandaşı

ıslah etme amacına yönelik olduğu şeklindeki hükümet görüşünün haklı gerek-

çelere dayanmadığının söylenemeyeceğini belirterek, oy hakkının kısıtlanması-

nın vatandaşı ıslah etmedeki şüphe üzerinde durmadığını ifade etmiştir., AİHM

29411/07 numaralı ve 17 Eylül 2013 tarihli Söyler v. Türkiye Kararı prg.37., kara-

rın İngilizce orjinal metni için bkz.,