70 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Hüseyin Can AKSOY
69
yarak- haberin görünürdeki gerçeğe aykırı olduğu hallerle sınırlan-
dırılması da habere konu kişinin menfaatlerini aynı ölçüde göz ardı
etmektedir. O nedenle, taraflar arasındaki menfaat dengesi dikkate
alındığında, görünürdeki gerçekliğe uygun olmakla birlikte maddi
gerçekliğe aykırı haberler bakımından da cevap ve düzeltme hakkının
kullanılması mümkün olmalıdır. Kanaatimizce objektif ölçüt ve süb-
jektif ölçüt arasındaki denge noktası budur.
4. İsviçre Hukukundaki Durum
Cevap ve düzeltme hakkı İsviçre Medeni Kanunu’nun (İMK) 28g-j
maddeleri arasında düzenlenmiştir. ZGB’nin 28. Maddesine göre
gaze-
te, radyo ve televizyon başta olmak üzere, süreli bir yayında yer alan bir durum
açıklaması (Tatsachendarstellung) nedeniyle
kişiliği doğrudan etkilenen
bir kişi cevap (Gegendarstellung) hakkını kullanabilir.
Görüldüğü üzere, cevap ve düzeltme hakkının kullanılmasını şe-
ref ve haysiyet ihlali ya da gerçeğe aykırı yayın şartına bağlayan Basın
Kanunu’muzun aksine, aynı konuyu düzenleyen İMK tekzip istene-
bilmesi için kişiliğin doğrudan etkilenmesini yeterli bulmuştur. Bu
bağlamda, İMK çerçevesinde cevap ve düzeltme hakkının kullanılabil-
mesi için kişilik hakkının hukuka aykırı olarak ihlal edilmesi koşulu
aranmamaktadır.
49
Zira cevap ve düzeltme hakkı, süreli bir yayında
bir kimse hakkında yaratılan görüntünün düzeltilmesine hizmet eder.
Bu nedenle, cevap ve düzeltme hakkının kullanılması salt bir vakıa
açıklamasına bağlıdır ve kişilik hakkının hukuka aykırı şekilde ihlal
edilmesini gerektirmez.
50
Kaldı ki cevap ve düzeltme hakkının kul-
lanılabilmesi için söz konusu tekzip edilecek haberin hukuka aykırı
olması da şart değildir.
51
Bunun sebebi cevap ve düzeltme hakkının
olabildiğince çabuk kullanılabilmesine imkan sağlanmasıdır.
52
49
112 II 195; 113 II 217; 135 III 387; Geis, s. 73; Hausheer/Aebi-Müller, Nr. 15.01;
Hürlimann-Kaup/Schmid, Nr. 997; Tuor/Schnyder/Schmid-Tuor/Schnyder/
Schmid/Rumo-Jungo, s. 110.
50
Hausheer/Aebi-Müller, Nr. 15.01. “Vakıa açıklamaları, geçmişteki ve mevcut
olaylara ve meselelere ilişkin, gerçekliği talep edilebilen ve doğruluğu objektif
olarak ispatlanabilir ifadelerdir.” Zihler, Rz.12.
51
112 II 195; 113 II 217; 135 III 387; Tuor/Schnyder/Schmid-Tuor/Schnyder/
Schmid/Rumo-Jungo, s. 110; Riemer, s. 114; Özel, Uluslararası Alanda Medya, s.
79.
52
Bucher, Nr. 671.