134 / 341
TBB Dergisi 2014 (113)
Esra KATIMAN
133
ne katılabilme hakkı; psikososyal ve entelektüel zayıflığı olan kişilerin
hukuki yeterlilik hakları; Eski Yugoslavya bölgesinde savaş sonrası
uzlaşma ve adalet; çocuk ve evlat edinme; Avrupa’ da göçün suça dö-
nüşümü ve insan hakları yönünden etkileri; küçükler ve hukuk; cinsel
kimlik ve insan hakları; terörle mücadele ve özel hayata saygı hakkı;
barınma hakkı; engelli olma ve insan hakları; küçükler ve fiziksel ce-
zalar, sayılabilir. Bu raporlarla, özellikle, belirli konularda hangi te-
mel prensiplerin, kuralların teoriye ve pratiğe yön vermesi gerektiği
ele alınır. Bu nedenle, bu metinler, gerek yasaların hazırlanması gerek
yasaların uygulama ve denetim süreçleri içinde, yasa koyucu ve uygu-
layıcılar yönünden, yol gösterici özelliklere sahiptir.
B. İzleme mekanizmalarının,
monitoring
, yargısal denetime
katkıları
Yargısal olmayan denetim organlarının yargısal kontrol mekaniz-
malarına değişik düzeyde etkileri bulunmaktadır. Kimi açılardan, bu
mekanizmalar uluslararası yargı üzerinde doğrudan etki yaratıcı güce
sahip olurken (1), kimi yönlerden, yargısal kontrole yaptıkları katkı,
daha çok, dolaylı bir şekilde gerçekleşmektedir (2).
1. Doğrudan katılım yoluyla:
İnsan Hakları
Komiseri’nin
3 kişi
sıfatıyla AİHM önündeki müdahalesi
(amicus curiae)
AİHS’nin 36 maddesi gereği, 14. Protokolün yürürlüğe girdiği ta-
rih olan 1 Haziran 2010’den beri, İnsan Hakları Komiserinin, AİHM
önündeki davalara katılımı mümkündür. Komiserin yargılamaya mü-
dahalesi imkanı, iki durumda gerçekleşir : Mahkeme Başkanının tale-
bi veya Komiserin kendi inisiyatifiyle.
14. Protokol ile birlikte getirilen bu değişiklik sürecinde, Komise-
rin kendi inisiyatifi ile davaya katılımı, ilk kez, Romanya’da engelli bir
kişiye yapılan ve yaşam hakkını ihlal edici ağırlıktaki iş ve eylemle-
ri konu alan ve şu an Büyük Daire önünde bulunan,
The Centre for
Legal Resources au nom de Valentin Câmpeanu c. Roumanie
(Requête n°
47848/08, le 18 octobre 2011) davası dahilinde olmuştur. Mahkeme’nin
İnsan Hakları Komiserini yazılı görüş sunmaya davet ettiği ve ayrıca
duruşmada da dinlediği, mülteci sıfatı talep eden bir kişinin iade edil-