147 / 341
Kamu Başdenetçisi ve Kamu Denetçileri Hakkında Disiplin Soruşturması Açılması Usulü
146
Ombudsman bağımsızdır
6
. Bu bağımsızlık yürütme organına ol-
duğu kadar kendisini seçen parlâmento veya diğer organlara karşı da
sağlanmaktadır. O halde ombudsmanın bağımsızlığını temin edecek
bir önemli unsur kendisine “dokunulmazlık” verilmesi olmaktadır.
Bağımsızlığın, kanunlarda açıkça belirtilmesi yanında
7
ombuds-
manlara bağımsızlıklarını sağlayan bir diğer önemli unsur da “atan-
ma” biçimleridir
8
. Ombudsmanı atayan kurum, itibarını ombuds-
mana yansıtmakta, dolayısıyla atanma ve görevden alınma biçimleri
ombudsmanın statüsünün belirleyicisi olmaktadır. Ombudsmanların
parlâmento tarafından atanması, bağımsızlık yanında ombudsmanın
otoritesinin de kaynağı olmaktadır
9
.
Ombudsmanlık makamını işgal edecek olan kişi ya da kişilerin
tavrı; yürütme organıyla idarenin de ombudsmana bakışı; ombuds-
manlık kurumunun bağımsızlığı ve tarafsızlığı bakımından önem
arzetmekte
10
, kurumun yürütme organı ve idare üzerindeki otoritesi,
diğer unsurlarla birlikte başarısına ve etkinliğine de tesir etmektedir
11
.
6
Zehra Odyakmaz,“Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumunun Tanıtılması
ve 6328...”, agm., s.54-55;Odyakmaz, Zehra-Tufan Erhürman: “Ombudsman Ku-
rumunun Cumhuriyet Rejimine Katkısı”,
Yeni Türkiye Dergisi,
Cumhuriyet Özel
Sayısı V, Ekonomik,İdarî, Hukukî Değerlendirme, Yıl: 4, Sayı: 23-24, Eylül-Aralık
1998, s.3762-3763, s.3765; Tutal, Erhan: age., s.204-208; Gülener, Serdar: “Ombuds-
man-Yargı İlişkileri ve Yargı Ombudsmanlığı Sistemi: Karşılaştırmalı Bir İncele-
me”, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), Cilt/Volu-
me: 8, Sayı/Number:1, Yıl/Year: 2013, s.7.
7
Bağımsızlık ve tarafsızlık
Madde 12 – (1) Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, baş denetçiye ve denetçilere
görevleriyle ilgili olarak emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve
telkinde bulunamaz.
(2) Baş denetçi ve denetçiler, görevlerini yerine getirirken tarafsızlık ilkesine uy-
gun davranmak zorundadır.
8
Kamu denetçilerinin seçimi bazı ülkelerde yürütme organı tarafından yapılsa da
çoğunlukla yasama organı tarafından yerine getirilmektedir. Örneğin Fransa’da
Bakanlar Kurulu tarafından seçilen kamu denetçileri, İsviçre’de parlâmento tara-
fından seçilmektedir. Yıldırım, Ramazan: İdare Hukuku Dersleri II, Güncelleştiril-
miş 2. Baskı, Konya Aralık 2012, s.266-267, Mimoza Yayınları.
9
Tutal, Erhan: age., s. 190.
10
Tufan Erhürma, “Türkiye İçin Nasıl Bir Ombudsman Formülü?”,
Ankara Üniversi-
tesi Hukuk Fakültesi Dergisi,
Yıl:2000, Cilt:49, Sayı:1-4, s.164.
11
Selâmi Demirkol, “Kamu Denetçisi (Ombudsman) Kurumunun Etkinliğinin Sağ-
lanması ve Yargıyla İlişkisi Hakkında Kıyaslamalı Bir Çalışma Taslağı”,
İdare Hu-
kuku ve İlimleri Dergisi
, Sayı:2, Cilt:15, İstanbul 2012, s.99, Legal Yayıncılık A.Ş.