TBB Dergisi 114. Sayı

Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Özellikle Yetki Devri Halinde Gözetim Sorumluluğu ...

198

olarak, anılan hüküm uyarınca üst gözetim sorumluluğunun bulundu-

ğunda herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır (TTKm. 375/1,e; 553/1).

Kanunun sorumluluk hükümleri kapsamında, yetki devri halinde

gözetim sorumluluğunun bulunup bulunmadığı ile ilgili olarak açık

bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Yasa lafzından çıkan sonuç, yet-

ki devri halinde gözetim sorumluluğunun bulunmadığı yönündedir

(bkz. TTKm. 553/2). Zira yetki devri halinde sadece ilgililerin seçimin-

de özen gösterilmesinden doğan sorumluluk hükme bağlanmış, bu-

nun dışında bir sorumluluğun söz konusu olamayacağı açıkça vurgu-

lanmıştır. Mehaz İsviçre Borçlar Kanunu’nda ise, yetki devri halinde

seçim, nezaret ve talimat vermede gerekli özenin gösterilmemesinden

ötürü, yetki devredenin sorumluluğunun bulunduğu esası benimsen-

miştir (Art. 754 Abs. II OR). Bu durumda yasa lafzından çıkan sonuç,

Türk hukukunun, İsviçre hukukundan farklı olarak, yetki devredilen

hallerde gözetim sorumluluğunu kabul etmediği yönündedir. Nitekim

öğretide bir görüş, yönetim kurulunun görev ve yetkilerini devredile-

meyen ve devredilebilen görevler şeklinde taksim etmekte ve bu son

halde yetki devri yapılmışsa, devredilen görevle birlikte sorumlulu-

ğun da devredildiğini kabul etmektedir. Bu görüş, gözetimin, özellik-

le yetki devri halinde önemli bir yönetim aracına dönüşmesi ve kanu-

nun organizasyon sisteminin de bunu benimsemiş olması gerçeği ile

çelişmekle birlikte, kanun lafzı ile uyumlu olduğu kabul edilmelidir

Sorumluluk ile ilgili olarak Türk Ticaret Kanunu’nun 553/3’üncü

maddesi ise özetle, kontrol dışı hallerden ötürü sorumluluğun bulun-

madığına yönelik bir başka kuralı içermektedir. Bu kuralın gözetim

sorumluluğu ile bağlantısı yasa lafzından açıkça anlaşılamamakla

birlikte, kanun gerekçesindeki açıklamalardan istifade edilmesi sure-

tiyle maddenin amaçsal yorumundan, gözetim sorumluluğunun yetki

devri halinde de kabul edildiği sonucuna ulaşılmaktadır. Öğretide bir

başka görüş, bu yorumu benimsemek suretiyle, yetki devri bulunan

hallerde gözetim sorumluluğunun mevcudiyetini kabul etmektedir.

Bu görüş, sorumlulukla ilgili yasa lafzı ile uyumlu olmasa da, göze-

timin vazgeçilemez bir gözetim fonksiyonu olması gerçeği ve kanun

sistemi ile uyumludur.

Devir halinde gözetim fonksiyonu yönetimin önemli bir aracına dönüştüğünden,

bu halde gözetim sorumluluğunun bulunup bulunmaması değil, ne ölçüde bu-

lunduğu sorununun tartışmaya açılması gerekir. Horber, s. 110