53 / 497
TBK Md.71 Bağlamında İlaç Üreticisinin Tehlike Sorumluluğu
52
I. ÜRETİCİNİN SORUMLULUĞU
A. Genel Olarak
Türk hukukunda üreticinin sorumluluğu
7
TKHK md.4/II’de
4.cümlede düzenlenmiştir. Bu hükme göre,
“…Tüketici bu seçimlik hak-
larından biri ile birlikte ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanma-
ya yol açan ve/veya kullanımdaki diğer mallarda zarara neden olan hallerde
imalatçı-üreticiden tazminat isteme hakkına da sahiptir…”.
Doktrinde yer
alan görüşlerden hareketle, bu düzenlemenin hukuki niteliğinin ne ol-
duğu, Türk hukukunda bağımsız olarak üreticinin sorumluluğunun
düzenlenip düzenlenmediği hususunun, bütün tereddütleri giderecek
şekilde açıklığa kavuşmadığını söylemek kanaatimizce yanlış olmaya-
caktır. Şöyle ki, doktrinde yer alan bir görüşe
8
göre, üreticinin bağım-
sız sorumluluğu, 4703 sayılı Kanun md.5’te düzenlenmiştir. Bu görüşe
göre, 4703 sayılı Kanun’da sorumluluk güvenli olmayan üründen kay-
naklanmaktadır. TKHK’ya göre ise, satıcının ve dolayısıyla üreticinin
sorumluluğu ayıplı ürünlerden kaynaklanmaktadır. Ayıplı ürün ise,
güvenli olmayan üründen daha geniş bir kavramdır. Ancak bu gö-
rüş, söz konusu Kanun’un ürünlere ilişkin teknik kuraların hazırlan-
ması ve uygulanmasına ilişkin bir kanun olarak, üreticilere güvenli
ürün üretmeleri konusunda md.5’te çeşitli yükümlülükler getiren ve
bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde idari para cezaları
(md.12) öngören kamu hukuku nitelikli bir kanun olup, özel hukuka
ilişkin bir sorumluluğu düzenlemediği gerekçesiyle eleştirilmektedir
9
.
Bir diğer görüşe
10
göre ise, TKHK ile üreticinin sorumluluğu bağımsız
7
Bu konuda doktrinde terim birliği bulunmamakta, aynı anlama gelmek üzere
imalatçının sorumluluğu, yapımcının sorumluluğu, ürün sorumluluğu kavram-
ları da kullanılmaktadır.
8
Aydın Zevkliler / Murat Aydoğdu, Tüketicinin Korunması Hukuku, Ankara
2004, s.89, 101, 130 vd; Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel
Hükümler, İstanbul 2009, s.664-666.
9
Bu görüşün eleştirisi ve ayrıntılı açıklama için bkz. Kırca, Çiğdem: Ürün Sorumlu-
luğu, Ankara 2007, s.81-82; Havutçu, Ayşe: Türk Hukukunda Örtülü Bir Boşluk:
Üreticinin Sorumluluğu, Ankara 2005, s.115-117; Akçura Karaman, Tuba: Üretici-
nin Ayıplı Ürünün Sebep Olduğu Zararlar Nedeniyle Üçüncü Kişilere Karşı So-
rumluluğu, İstanbul 2008, s.152-153. Aynı doğrultuda; Yıldırım, M. Fadıl: “Türk
Hukukunda İlaç Üreticisinin İlacın Ayıplarından Sorumluluğu”, Erciyes Üniver-
sitesi Hukuk Fakültesi I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, İlaç Hukuku, 8-9 Mayıs
2009, s.35.
10
Zevkliler/Aydoğdu, s.89, 101, 130 vd.; Havutçu, s.117 vd.; Petek, Hasan: İlaç Üre-