TBB Dergisi 114. Sayı

TBB Dergisi 2014 (114)

Nurcihan DALCI

nedenle üreticinin sorumluluğuna karar verilirken, yani ürünün gü-

venli olup olmadığı belirlenirken, zararın meydana geldiği an değil;

ürünün piyasa sürüldüğü an dikkate alınacaktır. Dolayısıyla piyasaya

sürüm anında ayıpsız olan, her zaman ayıpsız olarak kabul edilecek-

tir

. Piyasaya sürülme, nihai üretici, üretici benzerleri ve satıcılar tara-

fından, kural olarak malın satılması veya dağıtım zincirine sokulması

ile gerçekleşir. Hammadde veya ara mal üreticileri, ürünlerini nihai

üreticiye ya da diğer ara mal üreticilerine teslim ettikleri zaman piya-

saya sürmüş olurlar. İthalatçının malı piyasaya sürmüş sayılması için

ithal etmesi yetmez, ürünü organizasyon alanından bilgi ve iradesi ile

çıkarmış olması gerekir. İthalatçı bu anda üretici niteliğindedir.

Sunum, kullanım şekli ve piyasa sunum anı, haklı güvenlik bek-

lentilerinin belirlenmesinde dikkate alınacak kriterlerden bazılarıdır.

Zira Yönetmelikte, malın piyasaya sunum tarzı, makul kullanım şekli

ve piyasaya sürüldüğü an

ve benzeri diğer hususlar

göz önüne alına-

rak ifadesi, bu durumu izah etmektedir. Diğer belirleyici unsurlara,

teknik düzenleme ve standartlara uyma, ürünün fiyatı, masraf-yarar

dengesi girmektedir

b. Ayıp Türleri

Ayıp kavramı genel olarak tasarım, üretim, bilgilendirme ayıbı ve

gelişim ayıbı olarak dörde ayrılmaktadır

Tasarım ayıbında

, ürünün

piyasaya sürüldüğü sırada alternatif bir üretim tasarımının bulun-

masına ve bu tasarımın uygulanması halinde zarardan kaçınmanın

mümkün olmasına rağmen, bunun tercih edilmemesi sebebiyle hu-

kuki değerlere zarar verilmesi söz konusudur

. Diğer bir anlatımla,

tasarım ayıbı, ürünün üretimine geçilmeden önce, nasıl bir ürün yapı-

lacağı tasarlanırken, ürünün kullanıcılar açısından güvenli olmaması-

na yol açacak nitelikteki hatalardır. Tasarım ayıbının bilinen örnekleri

Kırca, s.143. Bu konuda 6502 sayılı TKHK md.11/II’de bu hüküm açıkça düzen-

lenmiştir.

Bu konuda ayrıntılı açıklama için bkz. Kırca, s.145 vd.

Bu konuda ayrıntılı açıklama için bkz. Öztan, s.179 vd. Yapılış ve birleşim hatası,

uyarma (ikaz) hatası, fabrikasyon veya makine hatası, geliştirme ve araştırma ha-

tası, mahiyeti icabı sağlık için tehlikeli mallar şeklindeki ürün ayıplarının tasnifi

için bkz. Kaplan, İbrahim: “Türk ve İsviçre Hukukunda İmalâtçının Sorumlulu-

ğu”

, Adalet Dergisi,

1977, S.1-2, s.83 vd.

Kırca, s.151.