TBB Dergisi 114. Sayı

TBK Md.71 Bağlamında İlaç Üreticisinin Tehlike Sorumluluğu

rak düzenlenen ayıp tanımı esas alınmalıdır. Yönetmelik md.5’e göre,

“Malın piyasaya sunum tarzı, makul kullanım şekli ve piyasaya sürüldüğü

an ve benzeri diğer hususlar göz önüne alınarak, bir kimsenin o maldan hak-

lı olarak bekleyebileceği güvenliği sağlamayan mal ayıplı sayılır.”.

Direktif

md.6’ya göre ise, “Bir ürün tüm hal ve şartlar altında, özellikle sunu-

mu, makul olarak beklenen kullanım şekli ve piyasaya sürüldüğü za-

man dikkate alındığında, bir kimsenin ondan beklemeye haklı olduğu

güvenliği sağlamadığında ayıplıdır.

Her iki tanımda da esas alınan nokta, ürünün güvenli olmasıdır.

Ürünün güvenli olması ile kastedilen ise, haklı olarak beklenebilen

güvenliktir. Dolayısıyla üreticinin sorumluluğunda bir ürün, her gü-

venlik beklentisinin boşa çıkmasında değil, haklı güvenlik beklenti-

lerinin boşa çıkması halinde ayıplıdır. Direktif ve Yönetmeliğe göre

haklı güvenlik beklentilerinin belirlenmesinde göz önüne alınacak üç

unsur; ürünün sunumu, kullanım şekli ve piyasaya sürüldüğü andır.

Ürünün sunumundan, ürün ile topluma veya somut kullanıcıla-

ra sunulan ya da gösterilen tüm faaliyetler anlaşılır. Sunum kavramı

ürünün sadece dış görünüşünü kapsamaz, bunun dışında ürünün

özellik ve niteliğine ilişkin bilgi ve tüm tanımlamaları da içerir. Bu

nedenle ürünün sunumu ile ilgili olaylar aynı zamanda bilgilendirme

ayıbı olarak nitelendirilir

. Üreticinin sorumluluğunun şartlarından

ilki olan ayıplı malın belirlenmesinde ele alınan bir diğer durum ise

ürünün makul kullanım şeklidir. Hem Yönetmelik hem de Direktif-

te olağan değil ‘makul’ olan kullanım şekli esas alınmıştır. Zira bazı

durumlarda ürünün olağan kullanım amacı dışında meydana gelen

yanlış kullanımların da üretici tarafından göz önünde bulundurula-

rak üretim yapılması gerekir. Örneğin aksi takdirde, yazı kalemleri-

nin amacının yazı yazmak olduğu, bu nedenle ağza götürülmemesi

gerektiği ileri sürülerek, bu tür kalemlerde zehirli bir boya maddele-

rinin kullanılması ayıp olarak nitelendirilmeyebilirdi

. Makul kulla-

nım şekli kriteri, bu sakıncayı gidermekte ve üreticinin bu tür yan-

lış kullanımlarını göz önünde bulundurarak üretimde bulunmasını

sağlamaktadır. Haklı güvenlik beklentilerinin belirlenmesinde dikkat

edilecek bir diğer nokta ise, ürünün piyasaya sürülme zamanıdır. Bu

Kırca, s.135.

Kırca, s.141.