82 / 497
TBB Dergisi 2014 (114)
Kumru KILIÇOĞLU YILMAZ
81
bağlanan ve bir bütün olarak kullanılan, yararlanılan eşyalar da var-
dır ki, bunlara “birleşik eşya”
4
denmekte; bu eşyalar da iki şekilde söz
konusu olabilmektedir. Birleşik eşya, öncelikle “bütünleyici parça”nın
varlığıyla olabilir. Birleşik eşyayı oluşturan parçalarda önemli olan asıl
eşya ve bir de bu asıl eşyayı tamamlayan bütünleyici parçalar mev-
cuttur. Diğer birleşik eşya türü ise, eklentiyle söz konusu olur. Burada
da, biri diğerine ekonomik olarak bağlanan buna rağmen fiziki bağım-
sızlıklarını devam ettiren eşyalar söz konusu olup, eklentili eşyalarda
burada da önemli olana asıl şey, ekonomik bakımdan bağımlı olana
ise “eklenti” denilmektedir.
Mülkiyet konusunu oluşturan eşya doğal niteliğine göre “taşınır”
ve “taşınmaz eşya” ayrımına tabi tutulmaktadır. Üzerinde mülkiyet
hakkı kurulan eşyanın bu türüne göre mülkiyet “taşınır mülkiyeti”-
“taşınmaz mülkiyeti” şeklinde ikiye ayrılmaktadır.
Eşya üzerinde hak sahibi olan kişi sayısı açısından mülkiyet hakkı
“tek mülkiyet” ve “birlikte mülkiyet” ayrımına tabi tutulmaktadır.
Tek mülkiyet ya da tek kişi mülkiyeti, bir tek kişinin mülkiyet hak-
kına sahip olmasıdır. Bu kişi gerçek veya tüzel kişi olabilir.
5
Birlikte mülkiyetin ise hukuk sistemimizde üç türü söz konusu-
dur.
Birincisi “paylı mülkiyet”tir. Burada, birden fazla kişi aynı eşya
üzerinde belirli birer pay sahibidirler. Bu kişileri bir araya getiren un-
sur, eşya üzerinde paydaş (hissedar) olmalarıdır. Ancak burada bir
yanlış anlamayı önlememiz gerekir. Paylı mülkiyette, mülkiyet konu-
su eşya pay sahipleri bakımından ayrılmış, paylara bölünmüş değildir.
Pay sahiplerinin tamamı eşya üzerinde sadece pay sahibidirler. Eşya
üzerinde onlara paylarına isabet eden kısımlar ayrılmış değildir. Eşya
pay sahibi sayısı kadar parçalara ayrılmış, bölünmüş değildir. Her bir
pay sahibi eşyanın her zerresinde payı kadar mülkiyet hakkı sahibi-
dir. Paylı mülkiyet kanundan, hukuksal işlemden (bunun yaygın türü
olan sözleşmeden) veya yetkili makamın kararından
6
doğabilir. Bizim
inceleme konumuz olan TMK. md. 222’de öngörülmüş olan “Eşlerden
4
Akipek/Akıntürk, a.g.e., syf. 47
5
Akipek/Akıntürk, a.g.e., syf. 387
6
Sirmen, a.g.e., syf.301; Hasan Erman, Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul 2013, syf. 71