86 / 497
TBB Dergisi 2014 (114)
Kumru KILIÇOĞLU YILMAZ
85
b. Kanundan Doğan Paylı Mülkiyet
Paylı mülkiyet kavramı bazı kanunlarda özel olarak düzenleme
bulmuştur. Bu özel düzenlemeler, karine yoluyla kanundan doğan
paylı mülkiyet halleridir.
• TMK. md.721, iki taşınmazın sınırlıklarına ilişkin paylı mülkiyet
karinesini düzenlemiştir. Maddeye göre;
“İki taşınmazı birbirinden ayırmaya yarayan duvar, parmaklık, çit gibi
sınırlıklar, aksi ispat edilmedikçe, her iki komşunun paylı malı sayılır.”
“Aksi ispat edilmedikçe” ibaresi, paylı mal sayılmanın karine ol-
duğunun göstergesidir. Dolayısıyla, maddeden anlaşılacağı üzere,
taraflar, maddede sayılan sınırlıkların kendi malları olduğunu ispat-
layarak, bu sınırlıkların paylı mülkiyete konu olması karinesini çürü-
tebilirler.
• TMK md. 776, karışma ve birleşme kenar başlığı altındaki düzen-
lemesi, karışma ve birleşme ile bütünleyici parça olan mallardaki
paylı mülkiyet karinesini düzenlemiştir. Maddeye göre;
“Birden çok kişinin taşınır malları önemli bir zarara uğratılma-
dan veya aşırı bir emek ve para harcanmadan ayrılmayacak şekilde
birbiriyle birleşmiş veya karışmışsa o kişiler, yeni şey üzerinde kendi
taşınırlarının birleşme veya karışma zamanındaki değerleri oranında
paylı mülkiyete sahip olurlar.
Bir taşınır, diğer bir taşınırla onun ikincil nitelikte bütünleyici par-
çası olacak şekilde karışır veya birleşirse; eşyanın tamamı, ana parça-
nın malikine ait olur.
Tazminat ve sebepsiz zenginleşmeden doğan istem hakları saklıdır.”
Örneğin; A’ya ait buğday tarlasındaki buğdaylar rüzgar nedeniyle
uçup, B’ye ait yan tarladaki buğdaylarla birleştiğinde, burada bir paylı
mülkiyet söz konusudur. Bu paylı mülkiyetle oranlar, yarı yarıya de-
ğil; karışma anındaki değerler oranında olacaktır. Yani, A’ya ait 5 kilo
buğday B’nin 20 kiloluk buğdayıyla karıştığı zaman, karışıp birleşen
toplam 25 kiloluk buğdayda, A’nın paylı mülkiyet oranı 1/5 oranında
olacaktır.