83 / 497
Eşlerin Paylı Mülkiyetleri
82
hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiye-
tinde sayılır.” hükmü kanunla getirilmiş olan bir paylı mülkiyet hali-
dir.
7
Nitekim aynı düzenleme, TMK. md.245/II’ye göre, paylaşmalı mal
ayrılığı rejimi bakımından da düzenlenmiştir.
8
Kanunda öngörülmeyen hallerde paylı mülkiyet, birden fazla ki-
şinin aralarındaki bir hukuksal işlemden ve bunun yaygın türü olan
sözleşme ilişkisinden kaynaklanabilir.
9
Örneğin; iki kişi birlikte ½’şer;
ya da birisi ¾ diğeri ¼ olmak üzere bir arsa satın aldıklarında arala-
rında paylı mülkiyet kurulmuş olur. Paylı mülkiyette her bir pay sa-
hibi payı üzerinde serbestçe tasarruftu bulunma hakkına sahiptirler.
Mülkiyet konusu eşyayı birlikte yönetirler. Yönetim işi sıradan her bir
pay sahibinin yapabileceği iş (TMK. md.690), pay sahiplerinin oyçok-
luğuyla verecekleri kararı gerektiren önemli iş (TMK. md.691) ya da
bütün pay sahiplerinin oybirliğiyle alacakları kararla yapabilecekleri
iş (TMK. md.692) olabilir.
Birlikte mülkiyetin ikinci türü “elbirliği (iştirak halinde)
mülkiyet”tir. Burada, eşya üzerinde bütün hak sahipleri elbirliği ha-
linde maliktirler. Hiç birinin eşya üzerinde payları yoktur. Bunun so-
nucu olarak paylı mülkiyetten farklı olarak hak sahiplerinin üzerinde
serbestçe tasarruf edebilecekleri payları mevcut değildir. Hak sahiple-
rinin sadece elbirliği mülkiyetin tasfiyesi halinde tasfiye payına katı-
lım hakları vardır. Onlar bu katılım hakları üzerinde ancak tasarrufta
bulunabilirler. Ancak katılım hakkının bir başkasına devri, devir alan
kişiyi elbirliği ortağı haline getirmez. O elbirliğinin tasfiyesini bekler
ve kendisine tasfiye payının verilmesini talep edebilir.
10
Öte yandan, elbirliği mülkiyet halleri yasalarımızda sınırlı olarak
öngörülmüştür. TMK. md.701 elbirliği mülkiyetin doğumu ile ilgili
olarak “Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan
topluluk dolayısıylamallara birliktemalik olanlarınmülkiyeti, elbirliği
mülkiyetidir” şeklinde hükmünü getirmiştir. Buna göre, elbirliği mül-
kiyeti hukuksal bir işlemden ya da kanundan doğabilir. Hukuksal iş-
7
Sirmen, a g.e., syf.302
8
Zeynep Özcan, Paylı Mülkiyette Paydaşların Yetkileri ve Yükümlülükleri, Ankara
2013, syf. 139
9
Akipek/Akıntürk, a.g.e., syf. 391; Erman, a.g.e., syf.71; Sirmen, a.g.e., syf. 300
10
Akipek/Akıntürk, a.g.e., syf.411