sayi115

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Mahkûmların Özel Hayatı

miştir. Ancak, zamanla mali durumunun bozulması ve aldığı disiplin

cezaları sebebiyle gazete ve dergilere ulaşımı sınırlandırılmıştır. Bu

olay karşısında Komisyon, kitaplara erişimle dergi ve gazetelere eri-

şimi ayrı ayrı incelemiştir. Başvurucunun kitaplara cezaevi görevlileri

aracılığıyla da olsa ulaşmasının mümkün olduğunu tespit eden Ko-

misyon, bu noktada bir sıkıntı görmemektedir. Ancak, aldığı cezadan

dolayı gazete ve dergilere ulaşımı kısıtlanan başvurucunun, bilgiye

ulaşmasının başka suretlerde sağlanması gerektiği gerçeği karşısında

cezaevi yönetiminin pasif kalması ifade hürriyetinin ihlali şeklinde

yorumlanmıştır.

Okuma materyallerinin kısıtlanması açısından hukuki öngörüle-

bilirliğin olmaması da AİHM nezdinde bir ihlal sebebi olarak öngö-

rülmüştür. Herczegfalvy/Avusturya kararında,

akıl hastası olması

sebebiyle faillere özgü akıl hastanesinde cezası infaz edilen mahkûm,

kendisine bir disiplin tedbiri olarak okuma materyali, radyo ve tele-

vizyon sağlanmadığını, bunun da bilgilenme hakkını ihlal ettiğini

ileri sürmüştür. Müdahaleye dayanak teşkil eden normun öngörüle-

bilirliğinin olmadığına kanaat getiren Mahkeme, başvurucunun hak

ihlaline maruz kaldığına hükmetmiştir.

Yine seri şekilde çıkan yayınlar için hepsini birden kapsayıcı ya-

saklar konulmasına da hak ve özgürlükler anlamında pek sıcak bakıl-

mamaktadır. Konuya bu doğrultuda bakan Mahkeme, özel bazı yayın-

larla ilgili talepleri reddetmenin veya bunlara ulaşmayı kısıtlamanın,

tüm yayın için değil de, yayının her sayısı için ayrı ayrı değerlendiril-

mesi halini Sözleşmeye aykırı görmemiştir.

4. MAHKÛMLARIN DİNİ HAYATI

Mahkûmların mahrem alanına ilişkin olarak özel koruma gerek-

tiren alanlardan bir diğeri de dini yaşantıdır. Bu doğrultuda bireyin iç

dünyasına ilişkin kabullerinin gereğini demokratik çerçevede yerine

getirebilmesi insan olma vasfının en temel gereklerinden biridir.

Kişinin içsel alanına hitap eden inanç özgürlüğü mutlak ve sınır-

sızken, dışsal alana taşan din özgürlüğü açısından aynı şeyleri söy-

Leo Zwaak, Kasım Karagöz, Kemal Şahin, Murat Tümay, s. 153-154

Herczegfalvy/Avusturya, Baş. No. 10533/83, 24.09.1992

Bkz, Malcolm Lowes/Birleşik Krallık, Baş. No. 13214/87, 09.12.1988; Leo Zwaak,

Kasım Karagöz, Kemal Şahin, Murat Tümay, s. 155