sayi115

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Mahkûmların Özel Hayatı

İletişimin denetlenmesi hususunda en etkin uluslararası koruma

mercilerinden biri olan AİHM, iletişim bilgilerinin tespiti kavramını

Malone/Birleşik Krallık davasında

bir telefondan aranan numaraları

ve yapılan görüşmelerin süresini kaydeden bir cihazın kullanılması

olarak tanımlamıştır.

Mahkûmlara aileleri ile olan ilişkilerini devam ettirme olanağı

tanıyan telefonla iletişim, ailesi ve yakınlarının bulunduğu yerden

oldukça uzak yerlerde cezası infaz edilenler için oldukça pratik bir

iletişim aracıdır. Ayrıca, okuma yazma bilmeyen mahkûmların mek-

tuplaşma olanağından faydalanmalarının zorluğu da göz önüne alın-

dığında konunun önemi farklı bir boyuta taşınmaktadır.

Telefon dinlemelerinin sadece haberleşmeye saygı hakkını de-

ğil aynı zamanda özel hayatın gizliğini de ihlal etiğini

belirten

Mahkeme’nin içtihatlarına baktığımızda, keyfiliklere yol açmayacak

şekilde iletişimin resmi makamlarca ve meşru amaçlarla dinlenmesi-

nin ihlal oluşturmayacağı sonucunu çıkarmak mümkündür.

Telefon dinlemelerine ilişkin olarak AİHM nezdinde açılan dava-

lara baktığımızda ihlale neden olan sorunların genellikle bu alana iliş-

kin ya hiçbir düzenleme olmaması ya da var olan düzenlemenin yeteri

kadar açık olmamasından kaynaklandığını görmekteyiz.

Mahkûmların telefonla iletişimi konusuyla ilgili bir kararında

AİHM, telefon edebilme olanaklarının sınırlı olmasının dış dünya ile

iletişimi kısıtladığına ilişkin şikâyette, Sözleşme’nin 8. maddesinin,

diğer haberleşme olanakları mevcut ve yeterli olduğunda, telefonla

iletişimi teminat altına aldığı şeklinde yorumlanamayacağına karar

vermiştir.

Ankara, 2008, s.290

Malone/Birleşik Krallık, Baş. No. 8691/79, 02.08.1984

Mehmet Yardımcı Murat, Amerika Birleşik Devletleri Hukuku ve Avrupa İnsan

Hakları Mahkemesi İçtihatları ve Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesi,

Seçkin Yayınları, Ankara, 2009, s.125

Handan Yokuş Sevük, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında

Tutuklu ve Hükümlülerin Dış Dünya ile İletişimi”,

AÜEHFD

, C. VII, S.3-4 (aralık

2003), s.353

24.07.2013

Bkz. Kruslin/Fransa, Baş. No. 11801/85, 24.04.1990

Mustafa Taşkın, s.242

Sultan Üzeltürk, s.208

A.B/Hollanda, Baş. No. 37328/97, 29.01.2002,