421 / 449
Bireysel Başvuru İncelemesinde Anayasaya Uygunluk Denetimi Sorunu ve İnsan Hakları ...
420
tur. Benim üzerinde durduğum, % 10 ülke barajının hak ihlali yönün-
den durumu (Any.m.148/3) ve -belki de- bundan daha çok, bireysel baş-
vuru incelemesinde yürürlükteki hukukumuz yönünden somut norm
(anayasaya uygunluk) denetiminin yapılıp yapılamayacağı sorunudur.
Dengeli ve normatif sınırlara özen gösteren, anti-aktivist Anayasa yar-
gısı temel değeri bakımından bu soru (ve sorun), hayati önemdedir.
Bireysel başvuru hakkı konusunda, gerek Anayasa Mahkemesi-
nin öncülüğünde, gerek kimi hukuk çevrelerinde ve bilimde yoğun bir
çaba ve birikim gözlenmiş olmasına rağmen,
5
bu incelemelerde anaya-
saya uygunluk denetimi sorunu, nerede ise tartışılmamıştır.
6
Bu temel sorunun, en başta meşgul etmesi gereken, negatif yasa-
ma organı (Anayasa Mahkemesi) ve pozitif yasama organı (Türkiye
Büyük Millet Meclisi) ikileminde büyük Meclisimiz olması gerekirken
temel misyonun farkında olunduğu söylenemeyecektir.
7
Bir bütün ola-
raporunu tamamlayarak ilgili bölüm başkanlığına sunulduğu, bölümün konuyu
görüşerek seçim barajı ile ilgili bireysel başvurularda önemli usuli sorunlar ol-
duğu gerekçesi ile Anayasa Mahkemesi Genel Kurul’un da görüşülmesinin daha
isabetli olacağı düşüncesi ile
dosyaların Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu’na
gönderildiği, Genel Kurul’un uygun olması halinde belki 2-3 hafta sonra görüşe-
bileceği” belirtilmiştir. Bu bilgi dışında Başkan tarafından herhangi bir değerlen-
dirme, yorum ve görüş belirtilmemiştir.
Yapılan başvuruların “kabul edilebilir” olup olmadığı konusu dahi karara bağlan-
madan işin esası hakkında yorum yapılmasının anlamsızlığı açıktır.
Gazeteci arkadaşımızın teknik bilgi kapsamında sorduğu bazı sorulara Anayasa
kuralları çerçevesinde verilen cevaplardan yorumlar yapılarak bir sonuç çıkarıl-
ması tamamen gazetecimizin kendi görüşü ve değerlendirmesinden ibarettir.
Görüşülmekte olan bir konu hakkında değerlendirme yapmak ne Başkan’ın ne de
Üyelerimizin bu güne kadar başvurduğu bir yol olmadığı gibi, böyle bir açıklama-
nın olumsuz sonuçlarını öngörebilecek yeterli bilgi ve tecrübe sahibi oldukları da
izahtan varestedir.
Yanlış anlamalara neden olmamak için bu açıklamanın yapılması zorunluluğu
doğmuştur.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur. 1 Aralık 2014 Anayasa Mahkemesi Başkanlığı”
5
(
Bkz. Bu incelemenin 1 nolu dipnotunda belirtilen kaynaklar ve diğerleri. Bireysel
başvuru yolunun yürürlüğe girmesinden önce Anayasa Mahkememizin Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesi ile de işbirliği içinde iç-eğitim dahil, yoğun bir alt-yapı
çalışmasını gerçekleştirdiğine özellikle vurgu yapmak gerekir.
6
2014 Antalya konferansında konu üzerinde yoğunlaşıldığı ifade olunmaktadır. Fakat
müzakere bantları çözülüp yayınlanmadığı için -izleyenlerin tuttuğu notlar dışında-
somut görüşlere henüz ulaşabilmiş değiliz (bkz. bu incelemenin 4 nolu dipnotu).
7
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanımız, güncellik kazanan sorun üzerine, 05
Aralık 2014 tarihinde Akşam Gazetesine bir röportajda bulunmuştur. Oysa Pozitif
Yasama organı olan Meclis ile negatif yasama organı olan Anayasa Mahkememiz
arasındaki riskler ve çatışma potansiyelleri ekseninde, en az Yüksek Mahkemenin
gerçekleştirdiği kadar bilimsel etkinlikleri gerçekleştirmek; yasama misyonunun
tabiatı gereğidir. Bu kapasite, Büyük Meclisce kullanılmalı, demokratik uygarlığa