427 / 449
Bireysel Başvuru İncelemesinde Anayasaya Uygunluk Denetimi Sorunu ve İnsan Hakları ...
426
başvuru”
yolunu yargısal aktivizme evrilme riskinin erken işaretleri
olarak bakabilir miyiz? Samimi kanaatim, bireysel başvuru gibi di-
namik, yaygın ve etkili bir yolun işleyişindeki zorluğu ve geçiş süreci
psikolojisini göz ardı etmememiz gerektiği yönündedir.
c)
İçtüzük modellemesindeki anayasaya aykırılıkların, karşıt ve
anayasaya uygun yasal düzenlemelerle giderilmesi gereği açıktır. İç-
tüzük-düzenleme iktidarı, anayasayı hükümden düşürme ve yasa-
ma organının yetkilerini tanımama iktidarı olarak değerlendirilemez
(Any.m.6).
Bireysel başvuru ekseninde ortaya çıkan iki Anayasa Mahke-
mesi (düalizm) patolojisini Yüksek Mahkememizin sürdürmeyece-
ğini, içtüzük düzenleme iktidarını kullanarak bu duruma son ve-
receğini düşünüyorum.
Bireysel başvuru bağlamında anayasa, yasa ve içtüzük arasında
mevcut üçlü çatışma, temel norm (Any.m.149/2,5) doğrultusunda, hu-
kukun üstünlüğünü esas alan bir yaklaşımla giderilmelidir. Bu, ana-
yasa uygarlığı birikimimiz gözetildiğinde aşılamaz bir inşa kusuru
değildir.
III. BİREYSEL BAŞVURU İNCELEMESİNDE ANAYASAYA
UYGUNLUK DENETİMİ SORUNU
Bireysel başvuru incelemesinde, hak-ihlaline yol açtığı düşünülen
yasa kuralının anayasaya uygunluğu/aykırılığı incelenebilir mi? Ana-
yasaya aykırı olduğu düşünülen yasanın bu inceleme sırasında iptal
edilmesi mümkün müdür?
Peşinen belirtelim ki, bu soruya olumlu cevap arayışında olan,
nerede ise yasama karşıtlığına yaklaşan bir eğilimin varlığına işaret
edelim.
13
Hatta Yüksek Mahkememizin gönlünde yatan seçeneğin de
bu yönde olduğunu hazırladığı ve Anayasa Komisyonunun kabulüne
mazhar olmayan yasa taslağından anlıyoruz.
14
Giderek, mukayeseli
bireysel başvuru hukukunun bu noktada argüman olarak kullanıldığı
da gözlenmektedir.
15
13
Bkz. bu incelemenin 1 nolu dipnotunda yer alan kimi kaynaklar. Özellikle, Dr.
Tolga Şirin, age. s.286 ve dev. Didem Öykü Aydın, agm.s.142 ve civ.
14
Sözü geçen taslak/tasarı metni (m.49/6), bu incelemenin 11 nolu dipnotundadır.
15
Bireysel başvuru (anayasa şikayeti) incelemelerinde Almanya’da var olan anaya-