443 / 449
Bireysel Başvuru İncelemesinde Anayasaya Uygunluk Denetimi Sorunu ve İnsan Hakları ...
442
ve 20’deki Yüksek Mahkeme kararları). 1.3.2012 tarihinde Anayasa uy-
gunluk denetiminden de geçen bu kural karşısında (bkz.dipnot 20).
Yüksek Mahkememizin, yasadan kaynaklanan ihlal iddiasını günde-
me almasındaki mantığı, norm diyalektiği bağlamında kavrayabilmek
zordur. %10 seçim barajı, Milletvekili Seçimi Kanunundan (m.33/1
hükmünden) kaynaklanmaktadır. Şu varki Anayasa Mahkememizin
“konu bakımından yetkisizlik”
kararının gerekçesinde baraj siste-
mini hak-ihlali ve anayasa normları bakımından bir değerlendirmeye
tabi tutabilir. Ancak Yüksek Mahkeme bireysel başvuru incelemesin-
de, yukarıdaki kanun hükümlerini anayasaya uygunluk denetimin-
den geçirme ve hak-ihlali sonucuna varabilme imkanına, hukuken
haiz değildir (K.m.45/3).
3- Seçim barajları konusunda görüşüm, “sorunun temel hak ih-
lali sorunu olmadığı”, yerindelik bakımından demokrasi ilkesini
doğrudan ilgilendirdiği, bu noktada yüksek barajların makul sı-
nırlara çekilmesi gerektiği yönündedir. Kuşkusuz bu görev, siyaset
kurumuna düşmektedir.
37
Temsilde adalet ve yönetimde istikrarı sağlamanın mekanik ama-
cı, barajdan ibaret değildir. Tercih edilecek seçim sistemleri de aynı
amaca hizmet edebilir.
38
Ayrıca milletvekili seçimleri yönünden Avru-
pa İnsan Hakları Mahkemesinin bağımsız adaylık kurumu ve benzeri
ek-garantilere atıf yaptığı da unutulmamalıdır.
Yüksek Mahkemenin, karmaşık ve çok boyutlu olan seçim-barajı/
hak ihlali sorununda, kılı-kırk yarar incelikte bir sonuca gideceğini,
aktivizm veya jüristokrasi sapmalarına iltifat etmeyeceğini umuyor ve
öngörüyorum.
37
Bkz. dipnot 30’daki basın açıklamam. Ayrıca, bkz. Prof. Dr. Zühtü Arslan, Anaya-
sa Teorisi, Ank.2005, s.237 ve civ.
38
33 nolu dipnottaki AİHM kararında değinilen telafi edici yollar, barajın negatif-
lerini ortadan kaldıracak daraltılmış bölge ve benzeri seçim sistemleri. Seyfettin
Gürsel, Toplumsal Tercih Kuramı Çerçevesinde Anayasanın 67. Maddesinde
Yer Alan Temsilde Adalet ve Yönetimde İstikrar İlkelerinin Değerlendirilmesi
(Anayasa Yargısı, S.16, Ank.1999, s.47 ve dev. Prof. Dr. Hikmet Sami Türk, Seçim
Hukukunun Temel Sonuçları ve Çözüm Önerileri, Ank.1997. Prof. Dr Abdullah
Sezer, Demokrasi Teorisi ve Pratiğinde Seçim Barajları, İst.2014. Ersin Erkan (edi-
tör), Seçim Sistemleri ve Etnik Azınlıkların Parlamenter Temsili, İst.2010. Prof. Dr.
Ergun Özbudun, Seçim Barajı ve AİHM (Zaman gazetesi, 02.12.2007).