111 / 453
Neoliberalizmde Devlet ve Kamusal Alan Üzerine Bir Bakış
110
kamu yararı gözeterek hareket ederlerse yurttaşlara yönelik yayım
yapmakta fakat piyasanın görünmez elinin inisiyatifini öncelikli ka-
bul ederlerse belli kesim tüketiciler için çalışmaya başlamaktadır ki
günümüzde açıkça ikincisi tercih edilmektedir. Oysa medyanın yurt-
taşları bilgilendirmesi, kamusal alanın inşası ve devamı için, dolayı-
sıyla demokrasi için, zorunludur. Zira bireylerin bilgi sahibi olmaları
ve katılımcı haline gelmeleri ancak medyaya erişebilmeleri, tartışma-
lara katılabilmeleri ve yine medyadaki temsillerinin üretilmesine kat-
kı sunabilmeleri ile mümkündür.
68
Görüldüğü üzere medya sektöründeki patronlaşma, tekelleşme bil-
gi alış verişi üzerinde de etkili olmaktadır ve bu durum, düşünce ve
ifade özgürlüğünü doğrudan etkilemektedir. Düşünce ve ifade özgür-
lüğünün kullanılabilmesi, aktif yurttaşlar haline gelinebilmesi, medya-
da çoğulculuğu korunmakla mümkün olabilecektir. Devletin düşünce
ve ifade hürriyetini sağlamak için onu engellememesinin yanında po-
zitif yükümleri olduğu da hatırlanarak basında tekelleşmenin önleme-
sinin kamusallığın sağlaması için zorunlu olduğu söylenebilir.
69
Medya meselesine katılımcıların aktivitesi açısında da bakmak ge-
reklidir. Kamusal alanlar oluşturabilmek için program yapmak ya da
onlara katılmak, şarkı söylemek, film çekmek gibi yöntemler kullanı-
lıyor olmalı ve bunlara ilgi duyulmalıdır. Medyanın kamusal yaşam
üzerinde ekonomik ve siyasi boyutta dengelenmeye ihtiyacı olduğu
gibi yurttaşlara da ihtiyacı vardır.
70
Küreselleşmede ulaşım ve iletişim teknolojisinin gelişimi yadsına-
maz.
71
Ancak bunlar ekonomik temelli kullanılmaktadır. Bundan çıkış
yolu için medya için ulusal düzenlemelerin yapılması, tekelleşmenin ön-
celikle önlenmesi gereği ortaya konabilir. Bu süreçte haberleşmenin sağ-
lığı bakımından sosyal medya alternatifi de önemlidir. Yeni toplumsal
hareketlerde, bu alternatifin değerlendirilmekte olduğu görülmektedir.
Meşruiyet krizi konusunda ele alınacak bir diğer konu ise sivil
toplum kuruluşları (STK’lar) olacaktır.
68
Kejanlıoğlu, a.g.m, sf.693-698.
69
Mehmet Semih Gemalmaz, Haydar Burak Gemalmaz, Ulusalüstü İnsan Hakları
Standartları Işığında Türkiye’de Bilgi Edinme Düşünce-İfade ve İletişim Mevzua-
tı, İstanbul, Yazıhane Yay., (t.y.), sf.188.
70
Kejanlıoğlu, a.g.m., sf.710.
71
Habermas, Küreselleşme ve Milli Devletlerin Akıbeti, sf.12.