107 / 453
Neoliberalizmde Devlet ve Kamusal Alan Üzerine Bir Bakış
106
Herkesin kendisini izleyici saydığı, tek bir bilgi kaynağı ve bunların
bilinmesi mitosunun da yaşandığı ortamda, aslında tek bir oyun oldu-
ğu ve bunun oynandığı sonucuna varılabilir.
53
Küreselleşme ve bu anlamda devleti küçültüp özelleştirmeleri
arttırma söylemi beraber gelişmektedir ve üretim salt pazar için ya-
pılır, zira kapitalizm ancak bu şekilde beslenebilmektedir. Her şeyin
pazar için üretildiği söylemi bir taraftan da üretilen her şeyin pazar
için üretilmiş olduğu algısını da beraberinde getirmektedir. Üretici
aklı ile farklı olan insan kendi ürettiği her şeyi pazar için üretmeye
başlamakla ya da buna inanmakla kendisini de pazarlık konusu (mal)
olarak görmeye başlamaktadır. Meşruiyet krizi tariflenmeye çalışılır-
ken sıkça üzerinde durduğumuz üzere neoliberalizmin aktörleri, sta-
tükoyu oluşturduklarından, tarih üretmeyen, izleyen, susan insanlar
istemektedirler.
54
Bireylerin nesneleştirilmesi karşısında izleyici olmayı kabullenen-
ler kendisi dışında belirlendiğini düşündüğü ve kendisinin hiçbir kat-
kısının olmadığını içselleştirdiği dünyaya dahil olmamaya ve ancak
ondan kendi çıkarınca sonuçlar elde etmeye başlamaktadır. Kişi, ken-
di kendine devam ettiğini düşündüğü düzene ayak uydurmaya çalış-
makta ancak ona dahil olduğunu fark edememektedir.
55
Sennett’ in öne sürdüğü kişilerin kamusallıklarını kaybedip düş-
tükleri mahrem sorgulamaları ve böylece benliklerinden uzaklaşıp
narsist, doyumsuz izleyicilere dönüşmeleri durumu, herhalde bu me-
talaşma anlayışıyla ilintilidir.
56
Kamusal alanda kişilerin üreticiliğine müsaade edilen bir zemin
vardır ve moral değerlerle beraber estetik ve entelektüel gelişim için de
uygun alan mevcuttur. Bu bakımdan kamusal alan kendisiyle beraber
medeniyeti de sonlandırabilecektir.
57
Siyasal süreçlere katılımlarının
mümkün olmadığı düşüncesindeki insanlar, aynı zamanda siyasete
bek, İstanbul, Hil Yay., 2010, sf.293.
53
A.e., sf.302-303; Ayrıca Sennet de kültürlü olma kaygısının fazlaca yaşandığını
vurgulamakta fakat bireyselleştirilmeye verilen önemle beraber bunun, cehalete
sebep olduğunu söylemektedir, bkz. Sennett, a.g.e., sf.268-308.
54
Cangızbay, a.g.m., sf.286; Birler, a.g.m., sf.306.
55
Cangızbay, a.g.m., sf.291.
56
Sennett, a.g.e, sf.414-431.
57
Cangızbay, a.g.m., sf.299.