251 / 453
Kredi Kartlarıyla İlgili 6502 Sayılı Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Getirdiği ...
250
etmek borcu doğar. Bu sözleşme, bu yönüyle
katıldığımız görüşe gör
e
48
“tam üçüncü kişi yararına sözleşme” olarak kabul edilmektedir
. Üçüncü kişi
yararına sözleşmede, sözleşme konusu edimlerden birini sözleşme dı-
şındaki üçüncü kişiye ifa edilmesini isteyen “vaad ettiren”, bu edimi
ifa edeceğini belirten “vaad eden” ve lehine vaade bulunulan üçün-
cü kişi olan “lehdar” olarak üç taraf vardır. Kart hamili üçüncü kişi,
sözleşmenin kuruluşunda sözleşmenin tarafı değildir. Kredi kartıyla
ödemenin kabul edilmesini sağlayan “vaat ettiren”, üye işyerinin kre-
di kartını ödeme aracı olarak kabul etmesi “ vadeden” ve kart hami-
li üçüncü kişi “ lehtar” dır. İki taraf arasında sözleşme ile sözleşme
dışında üçüncü kişi lehine hak kararlaştırılır.
49
Kart çıkaran kuruluş,
üye işyerine –kart hamili- yararına kredi kartını nakitsiz ödeme aracı
olarak kabul ettirme borcunu yüklediğinden, bu borcun ifasını kart
hamiline karşı isteyebilir. Kart hamili tarafı olmadığı bu sözleşmeden
doğan hakkını, üye işyerine karşı ileri sürebilme hakkına sahiptir.
50
Doktrinde üye işyeri sözleşmesinin “adi ortaklık” olduğu görüşü
51
ileri sürülmüştür.
Kanımızca üye işyeri sözleşmesi, adi ortaklık sözleşmesi
olarak nitelendirilemez, çünkü taraflar arasında ortaklık kurma iradesi yoktur,
tarafların amaçları ortaklaşı elde edilen sonucu paylaşmak değildir. Bu sözleş-
mede, adi ortaklıktaki ortak amaca uygun davranma, özen gösterme, rekabet
etmeme yükümlülükleri üye işyeri sözleşmesinde yoktur. Ortaklık sözleşmesi,
ortakların eşitliği temeline dayalıdır. Bu nedenle amaç, yükümlülük, sözleşme-
nin niteliği ve sözleşmenin dayandığı temel bakımlarından iki sözleşme ara-
sında farklar vardır.
Üye işyeri sözleşmesi “dernek” ilişkisi de kanımızca değildir
. Üye işyeri-
nin ve kart çıkaran kuruluşun amaçları kartlı sistemden kazanç sağla-
maktır, ayrıca dernekteki gibi bir tüzüğü yoktur.
Üye işyeri sözleşmesinin kart çıkaran kuruluşun temel yükümlü-
lüğü olan harcama belgesi tutarlarını ödemek borcu nedeniyle hukuki
bakımdan genel bir talimat, factoring, tahsil amacıyla yapılan temlik,
kefalet, itibar emri, borcun yüklenilmesi, borca katılma, alacağın dev-
48
Şener Akyol, Tam Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme, İstanbul 1976,s.10 vd, İşgüzar,
s.72.
49
Akyol, üçüncü kişi, s.100.
50
Arif Kocaman, Alacağın Temlikinin Benzer Üçlü İlişkiler karşısındaki Teorik
Sınırı Sorunu, Ankara 1989, s.102.
51
Teoman, s.65 vd.