296 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Doğukan ALGAN
295
kartı üyelik aidatı talep edilmesine ilişkin sözleşme hükmünün hak-
sız şart teşkil edip etmediği meselesi incelenerek bir değerlendirme
yapılmalıdır.
d. Haksız Şart
Haksız şart, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanun’un 6. maddesinin 1. fıkrasında
, “Satıcı veya sağlayıcının tüketiciy-
le müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleş-
meden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek bi-
çimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları”
şeklinde
tanımlanmıştır.
26
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
kapsamında yapılan tanımda “kredi veren” ibaresine yer verilmemiş
olup, bu kanuna dayanılarak hazırlanan Tüketici Sözleşmelerindeki
Haksız Şartlar Hakkında Yönetmelik’te yer verilen haksız şart tanı-
mında bu eksiklik giderilmek istenmiştir.
Genel işlem koşulları içerisinde yer alan “
haksız şartların
” yaptırımı
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 6. maddesinin
2. fıkrasında,
“Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşme-
de yer alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir”
denilmek suretiyle
izah edilmiş olup, bu hüküm 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 2.
maddesinde yer alan dürüst davranma ilkesinin somut bir uygulama-
sı mahiyetindedir.
27
İncelemeye konu karar açısından, tüketiciden kredi kartı aidatı
talep edilmesine ilişkin genel işlem koşulunun haksız şart sayılabil-
mesi için üç unsurun varlığı gerekmektedir. Bu unsurlar; söz konusu
koşulun tüketici ile müzakere edilmemiş olması, bankanın söz konu-
su koşulu tek taraflı olarak sözleşmeye koymuş olması ve bu koşulun
iyiniyet kuralına aykırı düşecek şekilde tüketici aleyhine dengesizliğe
neden olması şeklinde izah edilebilecektir.
26
Sirmen, s. 122; Haksız şart kavramının aslında” kötüye kullanılabilir sözleşme
şartları veya hükümleri” şeklinde algılanması gerektiğine ilişkin bkz.: M. İlhan
Ulusan, “Genel İşlem Şartlarında ve Özellikle Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanunda Haksız Şartlara İlişkin İçerik Denetimi”,
İstanbul Kültür Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Dergisi
, İstanbul Aralık 2004, S. 1-2, C. 3, s. 35.
27
İşgüzar, s. 188.