TBB Dergisi 117.Sayı

TBB Dergisi 2015 (117)

Elvin Evrim DALKILIÇ

en azından psikiyatri uzmanlarına yol göstermektedir. Bu ilkeler is-

temsiz yatış

başlıklı 17, sağaltımı reddetme hakkı

başlıklı 18, ulus-

lararası sözleşmelere uyma zorunluluğu

başlıklı 29 ve mesleki uygu-

lamalarda insan hakları

başlıklı 30 uncu maddelerde yer almaktadır.

Bu kurallarla da hekimin zorla tedaviye ancak tehlikelilik hali söz

konusuysa karar vermesi; yasalara, insan onuru ve haklarına uygun

hareket etmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

Son olarak burada Türkiye Psikiyatri Derneği tarafından hazır-

lanan Psikiyatrik Hastaların Haklarını Koruma Yasa Tasarısı Taslağı

İçin Öneri’ye de yer verilmelidir. Öneride zihinsel ve ruhsal engellile-

rin hangi durumlarda zorla tedavisinin mümkün olabileceği ayrıntılı

olarak düzenlenmektedir. Ancak bu metnin yakın tarihte yasalaşa-

cağına dair elimizde yeterli veri veya bilgi bulunmamaktadır. Öne-

ride psikiyatrik hastanın hastaneye yatırılmasıyla ilgili düzenlemeler

ayrı bir bölümde düzenlenmekte ve özellikle 2 nci madde hükmünde

ayrıntılı olarak yer almaktadır. Buna göre psikiyatri hastasının zorla

tedavisi istemsiz yatış olarak ifade edilmekte ve istemsiz yatış psiki-

yatrik yönden zorunlu yatış koşulları oluşmuş hasta hakkında uygu-

lanmaktadır. Psikiyatrik yönden zorunlu yatış ise psikiyatrik hastalığa

bağlı tehlikelilik

durumunun bulunduğu hallerde, hem kişinin psi-

İstemsiz Yatış madde 17. Hastanın ya da temsilcisinin yatırılmaya karşı çıktığı

durumlarda, hekim, tıbbi psikiyatrik gerekçeleri değerlendirerek istem dışı yatış

kararını hekimlik bilgisi ve vicdanına göre kendi vermelidir.

Hasta, ruhsal bir bozukluk nedeniyle uygun karar verme yetisini yitirmişse, istem

dışı hastaneye yatırma ve sağaltım uygulama kararında, ülkemizdeki yasalar uya-

rınca hareket etmek ruh hekiminin görevidir. Hastanın insanlık onurunu ve yasal

haklarını güvenceye almak için ruh hekimi aileyle görüşmeli ve gerekiyorsa ya-

sal yollara başvurulmasında rehberlik etmelidir. Hastanın isteği dışında sağaltım

uygulanması durumunda önce hastanın sağlığı düşünülmeli, ancak insan hakları

ilkelerine de özen gösterilmelidir.

Sağaltımı Reddetme Hakkı Madde 18- Ruh hekimi, hastanın kendisi ya da çevresi

için tehlikelilik hali söz konusu olmadığı durumlarda hastanın sağaltımı reddet-

me hakkını tanımalıdır.

Uluslararası Sözleşmelere Uyma Zorunluluğu Madde 29- Her hekim, başta İnsan

Hakları Evrensel Bildirgesi olmak üzere tüm insan hakları belgelerine ve hekim-

likle ilgili ortak kurallara uymakla yükümlüdür.

Mesleki Uygulamalarda İnsan Hakları Madde 30- Ruh hekimleri hastasının özerk

ve özgür bir kişi olduğunu bilerek ve kişiliğine saygı ve güven duyarak, elden

geldiğince en az kısıtlayıcı sağaltım girişimlerini uygulamalıdır.

Psikiyatrik hastalığa bağlı tehlikelilik: Psikiyatrik bir hastalığa bağlı olarak orta-

ya çıkan, kişinin kendisine ya da başka kişi veya kişilere maddi ya da bedensel

yönden zarar verici ya da yaşama kastedici davranışlarını ifade eder. Zarar verici