TBB Dergisi 117.Sayı

TBB Dergisi 2015 (117)

Elvin Evrim DALKILIÇ

Neredeyse tüm insan hakları belgelerine dahil olan ya da imza

atan ülkemiz bakımından bunlara uyulması Anayasa madde 90 hük-

mü gereğidir. Hatta hatırlanacak olursa yine aynı madde dolayısıyla

kanun hükmünde olan uluslararası sözleşmelerden insan haklarına

ilişkin olanlar, kanunlarla bunların çatışması halinde kanunlardan

önce uygulanma kabiliyetine sahiptir. Ayrıca Anayasa’nın kişi doku-

nulmazlığına ilişkin 17 nci madde hükmü ile kişi özgürlüğü ve güven-

liğine ilişkin 19 uncu madde hükmü herkes kadar zihinsel ve ruhsal

engellilerin de en önemli anayasal güvenceleridir.

Her şeyden önce Türkiye’de zihinsel ve ruhsal engellilerin yalnız-

ca zorla tedavisini değil, bunların haklarını ve diğer tedavi yöntem-

lerini düzenleyen ayrı bir yasaya ihtiyaç duyulmaktadır. Ülkemizde

örneğini yukarıda verdiğimiz gibi pek çok ülke gibi zorla tedavi “teh-

likelilik” kriterine bağlanmıştır ancak bu kriterin uygulanabilmesi

için gerekli şartlara hiçbir düzenlemede ayrıntılı olarak yer verilme-

miştir. Ayrıca yine yer vermeye çalıştığımız düzenlemelerde zorla

tedavi altına alınan psikiyatri hastalarının en fazla ne kadar süreyle

sağlık kurumlarında tutulabileceği de düzenleme konusu yapılma-

mıştır. Bunun neticesinde zorla tedavinin gerekliliği daha çok heki-

min takdirine bırakılmış gibi görünmekte, bu da hekimin sorumlulu-

ğunu arttırmaktadır. Son olarak, konunun mahkeme kararlarına tam

anlamıyla yansımamış olması beraberinde yargısal içtihat eksikliğini

de getirmektedir.

Kaynakça

Akıllıoğlu Tekin, İnsan Hakları, İmaj Yayınevi, Ankara, Gözden Geçirilmiş İkinci

Baskı, , 2010

Arıkan Rasim, “Ruh Hastalığı Nedeniyle Tehlikelilik: Hukukçukar ve Hekimlerin

İşbirliğini Gerektiren Bir Konu”, Ankara Barosu Dergisi, 2002-1, s. 215-222.

Aydıner Rahime - Şehiraltı Mine, “Çözümlenmemiş Bir Konu: Psikiyatrik Bozukluğu

Olan Hastanın Gönülsüz/Zorla Tedavi Edilmesi, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi,

1(1), 2010, s. 39-42.

Dutertre Gilles, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler, Avrupa

Konseyi Yayınları, Strasbourg Cedex, Kasım 2003

ECHR, 5th Section, 05.09.2014, Case of Akopyan v. Ukraine, Application no. 12317/06,

ECHR, 3rd Section, 13.11.2014, Case of Lazariu v. Romania, Application no. 31973/03,