413 / 453
Uluslararası Adalet Divanı’nın Yargı Yetkisi ve Yargı Yetkisini Genişletme Çabalarının Eleştirisi
412
belirtmiştik. Bir danışma görüşü verirken UAD’nın bir Genel Kurul
ya da Güvenlik Konseyi kararının hukuka uygun olmadığını belirt-
mesi halinde dahi, danışma görüşünü talep eden organ bununla bağlı
olmayacaktır. Dolayısıyla, kanımızca burada bir “temyizen inceleme-
den” bahsetmek doğru değildir. UAD’nın seçkin bir mahkeme olması
dolayısıyla danışma görüşlerinin dahi ciddiye alınıp, BM’in diğer or-
ganları tarafından bu kararlara uyulacak olması, UAD’nın hukuken
diğer organların kararlarını inceleme kudretine sahip olmadığı ger-
çeğini değiştirmemektedir. Bu durum Divan’ın
Namibya
Davası’nda
183
benimsediği görüşle de birebir uyuşmaktadır. Her ne kadar Divan söz
konusu Genel Kurul kararının hukuka uygunluğu ile ilgili görüş ver-
mişse de, bu durumun Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul kararları-
nın temyizen incelenmesi gibi bir sonucu olmayacağını belirtmiştir.
184
Zaten,
Birleşmiş Milletlerin Belirli Masrafları
kararı açısından belirtildiği
gibi, bağlayıcılığı olmayan danışma görüşlerinin Güvenlik Konseyi
ve Genel Kurul kararlarını geçersiz kılması mümkün değildir. Ancak
buna rağmen, bir BM kararında alınması planlanan önleme ilişkin
olarak “hukuka uygun olmaz” görüşü veren Divan’ın bu kararın ge-
çersiz olmasına yol açtığı düşünülebilmektedir.
185
Yukarıdaki örnekler UAD’nın danışma görüşlerindendir. BM or-
ganlarının kararlarının temyizen incelenmesi hususu, Divan’ın zo-
runlu yargı yetkisi kapsamında incelediği
Lockerbie
Davası’nda
186
da
gündeme gelmiştir. Bu dava, özellikle de karşı oy yazıları ile, Divan
yargıçlarından önemli bir kısmının temyizen incelenmenin mümkün
olduğuna işaret etmesi sebebiyle, zorunlu yargı yetkisi kapsamındaki
davalarda organ kararlarının temyizen incelenmesi açısından önemli
görülmektedir.
187
21 Aralık 1988 tarihinde İskoçya, Lockerbie üzerin-
deki uçağın infilak etmesinde Libyalı ajanların rol oynadığı anlaşılmış
ve ABD ile Birleşik Krallık bu ajanların iadesini Libya’dan talep etme-
183
Güney Afrika’nın Namibya’da Güvenlik Konseyi’nin 276 (1970) Sayılı Kararına
Rağmen Devam Eden Varlığının Devleler Açısından Hukuki Sonuçları, Tavsiye
Kararı, 21 Haziran 1971, UAD Raporları 1971, s. 16-66.
184
Ibid., s. 45.
185
Schweigman, s. 278.
186
Lockerbie’deki Hava Hadisesinden Kaynaklanan 1971 Tarihli Montreal
Sözleşmesi’nin Yorumlanması ve Uygulanması Sorunu (Libya Arap Cumhuriyeti
v. Birleşik Krallık), 27 Şubat 1998, UAD Raporları 1998, s. 9-31.
187
Roberts, s. 299.