408 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Yahya Berkol GÜLGEÇ
407
UAD’nın mücbir sebepler dışında danışma görüşü vermeyi reddetme-
mesinin bir kural olarak yorumlanmasıdır. Bu hataya düşen yazarlar-
dan birisi olan Yargıç Abi Saab bu sebepten dolayı
Batı Sahra
danışma
görüşünde belirtilen Divan’ın yetkili olsa bile danışma görüşü verme-
yi reddedebileceği yönündeki ifade ile prensip olarak reddedilmemesi
gerektiği yönündeki ifadeyi çelişik bulmaktadırlar.
160
UAD Statüsü’nün
65. maddesi danışma görüşü verilmesi konusunda Divan’a açık bir tak-
dir yetkisi tanımaktadır.
Batı Sahra
görüşünde geçen danışma görüşü
isteminin ilke olarak reddedilmemesi gerektiği ibaresi bu husustaki
mevcut Divan yargıçlarının politikasını yansıtmaktadır. UAD’nın da-
nışma görüşü istemlerini reddetmemesi yönünde ciltler boyu sürebile-
cek bir tartışma ortaya konsa bile,
stare decisis
ilkesi UAD bakımından
geçerli olmadığı için, yargıçların
Batı Sahra
görüşünde öne sürülen bu
“gereklilik” ile bağlı olmadığı aşikardır. Kısacası, UAD’na bu hususta
bir takdir yetkisi tanınmıştır. Hiçbir durumda icra edilmese dahi bu
takdir yetkisi Divan’a ait kalacaktır. Belirtmek gerekir ki burada sa-
vunulan görüş takdir yetkisinin keyfî biçimde kullanılabileceği değil,
UAD’nın politik sebeplerle yahut halin bir başka gereğine dayanarak
danışma görüşü vermeyi reddetmesinin hukukî olduğudur.
E. Danışma Görüşünün Mahiyeti
Bu kısımda danışma görüşlerinin bağlayıcılığı üzerinde durula-
caktır. Bu bağlayıcılık tartışması kapsamında danışma görüşünün BM
organlarının kararları üzerinde temyizen inceleme etkisi yaratabilece-
ğini savunan yazarların görüşleri de tartışılacaktır.
Danışma görüşünün “bir soru veya konunun otoriter ancak bağ-
layıcı olmayan bir şekilde açıklanması” olarak tanımlanabileceğine
yukarıda yer vermiştik. Buradan da danışma görüşünün iki önem-
li niteliği “otoriterlik” ve “bağlayıcı olmama” unsurlarına ulaşmak
mümkündür.
161
Otoriterlikten kasıt saygı duyulacak bir özellik arz
etmesini belirtirken kararların bağlayıcı güce sahip olduğu anlamına
160
Georges Abi Saab, “On Discretion: Reflections on the Nature of the Consultative
Function of the International Court of Justice”, International Law, The International
Court of Justice and Nuclear Weapons, Cambridge University Press, 1999, s. 36-
51’den aktaran Aljaghoub, s. 66.
161
Sloan, s. 850.