409 / 453
Uluslararası Adalet Divanı’nın Yargı Yetkisi ve Yargı Yetkisini Genişletme Çabalarının Eleştirisi
408
gelmemektedir.
162
Daha ziyade, UAD danışma görüşlerine BM organ-
ları ve uluslararası hukukçular tarafından verilen öneme dayanarak
bu otoriterlik özelliği kazandırılmıştır.
Tartışmada daha fazla ilerlemeden bir eleştiri sunmayı doğru bu-
luyoruz. Doktrinde her ne kadar danışma görüşleri bağlayıcı olmasa
da bağlayıcı kararlara eşit ağırlıkta oldukları iddia edilmektedir.
163
Kanımızca bu görüşe anlam vermek mümkün değildir. Her ne kadar
danışma görüşü de uluslararası hukukta çok değerli bir fonksiyon üst-
lense de, uyulması zorunlu olan bir kararla bağlayıcılık arz etmeyen
bir görüşün aynı hukukî etkiyi uyandıracağını düşünmek anlamlı de-
ğildir.
Divan kararlarının Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi kararlarının
temyizen incelenmesi sonucunu doğurabileceği görüşü hem Divan’ın
çekişmeli yargı yetkisi hem de danışma görüşü verme yetkisi kapsa-
mında değerlendirilebilir. Her iki yargı yetkisine ilişkin olduğu için bu
sorunu ayrı bir başlık altında incelemeyi uygun görüyoruz.
III. UAD’nın Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi Kararlarını
Temyizen İnceleme Yetkisi
BM organlarının kararlarının temyizen incelenmesi hususu en
güçlü şekilde
Lockerbie
davasında gündeme gelmiştir. Bu davada Di-
van, Güvenlik Konseyi tarafından oluşturulan hukukun andlaşmalar-
dan doğan diğer bağlayıcı yükümlülüklerden daha üstün olduğuna
karar vermiş ve bunu yaparken de Konsey kararlarının temyizen in-
celenmesi hususunu tartışmıştır.
164
Bu tartışmanın ardından doktrinde
UAD’nın diğer BM organları üzerinde yargısal bir denetim kurmaya
doğru ilerlerdiği düşüncesini yaratmıştır.
165
Ancak, burada Divan’ın
doğrudan Güvenlik Konseyi kararlarını temyizen inceleyip hukuka
uygun olup olmadığına karar verebileceğini belirtmemiştir. Zaten
yukarıda işlenen danışma görüşü verme yetkisinin mahiyeti de göz
162
Ibid.
163
Sloan, s. 851.
164
Kathleen Renee Cronin-Furman, “The International Court of Justice and the United
Nations Security Council: Rethinking a Complicated Relationship”,
Columbia Law
Review
, Cilt: 106, Sayı: 435, s. 445.
165
Ibid.