412 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Yahya Berkol GÜLGEÇ
411
leyen XIV. Kısmında Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul ile Divan’ın
ilişkilerine ilişkin mevcut olan tek husus danışma görüşü yetkisi is-
tenmesine ilişkindir. BM Şartı’nın 96. maddesi Genel Kurul ve Gü-
venlik Konseyi’nin UAD’ndan danışma görüşü isteyebileceğini belirt-
mişse de, bu konuda bir zorunluluk öngörmemiştir.
176
Son olarak, BM
Şartı’nın 36. maddesinin 3. fıkrası uyarınca hukukî uyuşmazlıkların
Güvenlik Konseyi tarafından UAD’na gönderilmesi gerektiği belirtil-
melidir.
177
Görüldüğü üzere, BM Şartı’nda UAD’na Güvenlik Konseyi’nin ka-
rarlarını temyizen inceleme yetkisi veren bir hüküm bulunmamakta-
dır. BM Şartı ile benzer şekilde UAD Statüsü’nde de bu tür bir yetkiden
doğrudan ya da dolaylı olarak bahsedilmediği tespit edilmiştir.
178
UAD
Statüsü’nün hazırlık çalışmalarında Belçika delegasyonu tarafından
UAD’na Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul kararlarını temyizen ince-
leme yetkisinin verilmesini önermesi, ancak bu önerinin reddedilmiş
olması da BM Şartı ve UAD Statüsü kapsamında bu yetkiye yol aça-
cak bir hükmün bulunmadığı yönündeki iddiayı güçlendirmektedir.
179
Son olarak konuyla ilgili UAD içtihadını incelemek gerekmektedir.
Birleşmiş Milletler’in Belirli Masrafları
danışma görüşü incelendiğin-
de Divan’ın BM Şartı kapsamında diğer organların kararlarını tem-
yizen inceleme kudretine sahip olmadığını düşündüğü anlaşılmak-
tadır.
180
Öte yandan, aynı kararın 157. sayfasında danışma görüşleri
verilirken Genel Kurul kararlarının hukuka uygunluğunun da göz
önünde bulundurulacağının belirtilmesi
181
, Divan’ın sınırlı şekilde de
olsa temyizen inceleme yetkisine açık kapı bıraktığı şeklinde yorum-
lanmaktadır.
182
Danışma görüşlerinin bağlayıcılığının bulunmadığını
176
Ibid.
177
Vera Gowlland-Debbas, “The Relationship Between the International Court of
Justice and the Security Council in the Light of the Lockerbie Case”,
The American
Journal of International Law
, Cilt: 88, Ekim-1984, s. 648.
178
Roberts, s. 289.
179
Mark Angehr, “The International Court of Justice’s Advisory Jurisdiction and the
Review of Security Council and General Assembly Resolutions”,
Northwestern
University Law Review
, Cilt: 103, Sayı: 2, 2009, s. 1025; Cronin-Furman, s. 446;
Roberts, s. 292-293; D’Angelo, s. 576-577.
180
Birleşmiş Milletlerin Belirli Masrafları (Şart’ın 17. maddesinin 2. fıkrası), Tavsiye
Kararı, 20 Temmuz 1962, UAD Raporları 1962, s. 156 – 157.
181
Ibid, s. 157.
182
D’Angelo, s. 579.