58 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Hıfzı DEVECİ
57
a) Anayasada:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda, yasa önerisi metinlerinin
(tasarı ve tekliflerin) biçimine ilişkin detaylı hükümler yer almaz.
Anayasa’nın,
“Kanunların teklif edilmesi ve görüşülmesi”
başlıklı 88’ inci
maddesine göre;
- Yasalar yalnız Hükümet ve milletvekilleri tarafından teklif edile-
bilir. (Hükümetin önerdiği metinlere “yasa tasarısı”, milletvekillerinin
önerdiği metinlere de “yasa teklifi” adı verilir.)
-Yasa tasarıları ve tekliflerinin görüşülmesine ilişkin kurallar Mec-
lis İçtüzüğü ile belirlenir.
Meclis İçtüzüğünün nasıl yapılacağı ise Anayasa’nın 95 inci mad-
desinde açıklanmaktadır:
- “Türkiye Büyük Millet Meclisi, çalışmalarını, kendi yaptığı İçtü-
zük hükümlerine göre yürütür.”
b) Meclis İçtüzüğünde:
TBMM İçtüzüğünde, yasa tasarısı ve tekliflerinin şekil koşulları,
sunulması ve görüşülmesi ile ilgili kurallar şöyle özetlenebilir:
i)
İçtüzüğün 23. maddesine göre,
- Tasarı ve tekliflerin hangi komisyonlarda görüşüleceği Başkanlık
tarafından tespit edilir.
- Raporu Genel Kurul görüşmelerine esas olacak komisyona esas
komisyon denir. Tali komisyonlar, işin kendilerini ilgilendiren kısım-
ları üzerinde esas komisyona görüş bildiren komisyonlardır.
- Tali komisyonlarca süresi içinde görüş bildirilmemesi; esas ko-
misyonun raporunu hazırlamasına engel değildir.
ii)
İçtüzüğün 35’inci maddesine göre,
- Komisyonlar, kendilerine havale edilen kanun tasarı veya teklif-
lerini aynen veya değiştirerek kabul veya reddedebilirler; birbirleriyle
ilgili gördüklerini birleştirerek görüşebilirler.
- Komisyonlar, 92’nci maddedeki özel durum dışında
(
2
)
kanun tek-
2
İçtüzüğün 92. maddesi, ölüm cezaları hakkındaki mahkeme kararlarının yerine