86 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Hıfzı DEVECİ
85
Anayasanın 88’inci maddesine göre, “Kanun teklif etmeye yalnız
bakanlar kurulu ve milletvekilleri yetkilidir.” Bu durumda Meclis ko-
misyonlarının böyle bir yetkileri yoktur. Yetkili olmayanın kanun tek-
lif etmesinin doğrudan doğruya 88’inci maddenin ihlali olduğu ileri
sürülebilir mi?
“Şekil denetiminin son oylamadaki oy çoğunluğu ile sınırlı oldu-
ğunu” söyleyen bir Yüksek Mahkeme Kararının karşı oy’unda, bu ko-
nuda şöyle değerlendirmeler vardır:
“…….Ne var ki, bu saptamanın (
148’inci maddedeki, şekil deneti-
minin sadece son oylamadaki oy oranıyla sınırlı olduğu saptaması)
Anayasa’nın 88. maddesi yönünden geçerliliği olamayacağı da açıktır. Çünkü,
anılan maddede bir şekil şartı düzenlenmemiş, doğrudan kanunların teklifi
ve görüşülmesi ile ilgili bir anayasal ilke öngörülmüştür. Buna göre, kanun
teklif etmeye yalnız Bakanlar Kurulu ve milletvekilleri yetkilidir. Bu açık hük-
mün doğal açılımı da, TBMM komisyonlarında ve Genel Kurul’da yalnız bu
iki kaynaktan gelen kanun tasarı ve tekliflerinin görüşülebileceği ve yasalaş-
tırmanın ancak bu yolla mümkün olabileceğidir. Diğer bir deyişle, davanın
somutunda olduğu gibi, Bakanlar Kurulu’nca sunulan kanun tasarısında yer
almayan ve yukarıda teker teker sayılan yasa değişikliklerinin ilgili Komis-
yonca tasarı metnine eklenmesi ve bu metnin esas alınarak TBMM Genel
Kurulu’nda görüşme yapılarak yasalaştırma işleminde bulunulması salt bir
İçtüzük ihlâli olmayıp, Anayasa’nın 88. maddesinin birinci fıkrasının doğru-
dan ihlâli sonucunu doğurmaktadır.
….88. maddenin birinci fıkrasının ihlâli sonucu bir yasalaştırma söz
konusu ise artık 148. maddede belirtilen söz konusu şekil sakatlığından söz
edebilmeye imkân yoktur. Bu halde, doğrudan 88. maddenin birinci fıkrası-
nın ihlâli nedeniyle, yapılacak anayasal denetim ‘şekil bakımından’ değil ‘esas
bakımından’ söz konusu olacaktır.”
(
45
)
Yukarıdaki değerlendirmeye karşı çıkabilmek için, şu sorunun ya-
nıtı bulunmalıdır:
Meclis komisyonunun da milletvekillerinden oluştuğu, kanun
teklif etmek milletvekillerinin görevlerinden olduğu, dolayısıyla ko-
misyonların da “kanun teklif edebileceği” söylenebilir mi?
Komisyonda görevli milletvekilleri de kuşkusuz “milletvekili ol-
45
Anayasa Mahkemesi Kararı E.2008/71; K. 2008/183