81 / 453
Torba Yasalar ve Yasama Sürecindeki İçtüzük İhlallerinin Şekil Denetimi Sorunu
80
ğildir. Çünkü mevcut durumda, Mecliste çoğunluğa sahip herhangi
bir iktidarın, son oylamadaki oy koşulunu sağlayarak, bundan önceki
bütün yöntem kurallarını fiilen anlamsız/geçersiz kılması mümkün-
dür ve bu durumun yasama etkinliğini sakatlama potansiyeli taşıdığı
açıktır. Meclis çoğunluğu istemedikçe bu konuda bir Anayasa kuralı
yazmak da pratikte mümkün görünmediğine göre, bozukluğun Ana-
yasa Mahkemesi önüne götürülmesi için hukuksal yöntem arayışları
son derece doğaldır.
Literatürde, Anayasadaki şekil denetimi sınırlarının mutlak ol-
duğunu, zorlama yorumlarla bunun genişletilmesinin olanaksızlığını
savunanlar olduğu gibi;
(
39
)
şekil denetimini son oylama ile sınırlandır-
manın, Anayasa’nın bağlayıcılığı ve üstünlüğü ilkesi ile bağdaşmaya-
cağını ileri sürenler de vardır. Bu düşüncede olanlardan Teziç
(
40
)
bunu
şöyle açıklamaktadır:
“Anayasa’da yer alan şekil ve usul ile ilgili kuralların, kanun koyucu ta-
rafından dikkate alınmaması, yasama işlemlerinin esasına etkili olacak bir sa-
katlık doğurur…
Kanunların oluşmasında, yalnızca “öngörülen çoğunlukla yapılıp ya-
pılmadığını” şekil denetiminde ölçüt olarak kabul etmek, parlamentodaki ço-
ğunluğun her zaman ‘sürpriz kanunlar’ çıkarmasına imkan tanımak olur.…
.Kanunun öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığını, şekil denetiminde
mutlak ölçüt olarak kabul etmek, ‘siyasi kararlar sürecinde katılma ve uzlaşma-
ya yer verilmek istenmediği’ biçiminde de yorumlanabilir.”
a) Konunun, Anayasa’nın 150 nci maddesi çevresinde tartışıl-
ması:
Anayasa Mahkemesi’nin 148’inci madde temelindeki olumsuz tu-
tumuna karşın, Anayasa’nın 150’nci maddesi “ayrık durum” olarak
öne sürülmektedir.
Bu tezleri incelemeden önce, Anayasa’nın, “İptal Davası” başlıklı
150’nci maddesinin metnine bakmak gerekir:
“Md.150- Kanunların, kanun hükmündeki kararnamelerin, Türkiye Bü-
yük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya bunların belirli madde ve hükümlerinin
şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkeme-
39
Dr. Murat Yanık, A.g.e.
40
Prof. Dr. Erdoğan Teziç, 1985