83 / 453
Torba Yasalar ve Yasama Sürecindeki İçtüzük İhlallerinin Şekil Denetimi Sorunu
82
kadar geçen süre içinde uygulanan yöntemlerdeki önemli aksaklıkların iptal
davasının konusu içine alınması sağlanmış, şekil bozukluğuna dayalı iddiala-
rın öncelikle incelenip karara bağlanması zorunluluğu kaldırılmıştır.
60 günlük yasal süre içinde açılmış bulunan inceleme konusu iptal dava-
sı, Anayasanın 148. ve 149. maddeleri çerçevesinde, yalnız şekil bakımından
denetlemeyi gerektiren bir nitelik taşımadığı, anılan Yasanın 150. maddesine
dayalı olarak hem sekile, hem esasa ilişkin Anayasaya aykırılık iddialarını bir-
likte kapsadığı cihetle; şekil yönünden yapılacak denetimin, “son oylamanın,
öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı” ilkesiyle bağlı kalınmaksızın, esasa
etkili öteki şekil bozuklukları da göz önünde tutularak tamamlanması gerek-
mektedir.” (
42
)
Yine bir başka Anayasa Mahkemesi Kararının karşı oylarında şu
görüşlere yer verilmiştir:
“Kanımızca, Anayasa’nın 148. maddesi bağımsız salt biçim yönünden ip-
tal isteminin, 150. maddesi de özle birlikte olmak koşuluyla biçim yönünden ve
öz yönünden iptal isteminin yöntemini düzenlemektedir. Biçim hiç söz konusu
olmasaydı, özle birlikte biçim yönünden de iptal isteminde bulunma hakkı ta-
nınmasaydı 150. maddede ‘şekil’ sözcüğü hiç kullanılmazdı.
Anayasa’nın 150. maddesi “şekil ve esas” sözcükleriyle biçim ve özü ayrı
ayrı değil, birlikte amaçlamıştır… Özle birlikte olmak koşuluyla biçim yönün-
den de denetim ve iptal isteminde bulunulabilir.”
(
43
)
Aynı karşı oy’da, biçim ve öz yönünden denetim/dava için başvu-
ru sürelerindeki farklılığın (10 gün ve 60 gün), biçim ve özün birlikte
söz konusu edilmesi halinde ortadan kalkacağı, o zaman başvuru sü-
resinin de 60 gün olacağı savunulmaktadır.
b) Anayasanın 148’inci ve 150’nci Maddeleri Arasındaki “İki-
lik” Sorunu:
150’nci maddenin, 148’inci maddeden ayrık bir durumu düzenle-
miş olduğu konusundaki düşüncenin dayanaklarından biri; iki mad-
dede kullanılan dilin farklılığıdır. 148’inci maddenin başlığı “(Anaya-
sa Mahkemesinin) Görev ve yetkileri” iken, 150’nci maddenin başlığı
“İptal Davası”dır ve 148’inci madde “Uygunluğun denetiminden” söz
ederken 150’nci madde “İptal davası açma hakkı”ndan söz etmektedir.
42
Anayasa Mahkemesi Kararı E.1985/11; K.1986/29
43
Anayasa Mahkemesi Kararı E.1991/27; K.1991/50