88 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Hıfzı DEVECİ
87
Bu konuda Anayasa Mahkemesinin 1991 yılında verdiği bir ka-
rar ışık tutucudur.
“
Bir Kanun Hükmünde Kararname’nin, İçtüzüğe aykırı
şekilde, Başkanlığa sunulmasının üzerinden 48 saat geçmeden gündeme alın-
ması”
aleyhine açılmış bir davada konuyu irdeleyen Yüksek Mahkeme,
İçtüzüğe aykırı biçimde gerçekleşmiş olan TBMM kararını, “Eylemli
bir İçtüzük değişikliği niteliğinde” görmekte ve bu görüşü şu gerekçe-
ye dayandırmaktadır:
“İçtüzüğün, yasa tasarılarının görüşülmesine ilişkin öngördüğü yöntem-
den farklı biçimde oluşturulan dava konusu TBMM kararı, doğrudanMeclisin
çalışma yöntem ve esası ile ilgili bulunmakta ve 53. maddeyi değiştirir nitelik
taşımaktadır. Böyle bir uygulamanın, içtüzük değişikliği olarak görülmemesi
TBMM’nin çalışmalarında içtüzükteki kurallara uyma zorunluluğunu gide-
rek zayıflatacak ve bu da eylemli uygulamaların yerleşik duruma geçmesine
neden olacaktır.”
(
46
)
Yüksek Mahkeme her ne kadar bu konudaki irdelemeleri sonu-
cunda eylemi Anayasa’ya aykırı bulmamış olsa da içtüzüğe aykırı
uygulamaların, “içtüzüğün değiştirilmesi” sayılarak incelenmesinin
yolunu açmıştır.
Ne var ki Bakırcı’nın
(
47
)
da dikkat çektiği gibi, Yüksek Mahkeme,
1991 yılında benimsediği bu genişletici yorumundan 2008 yılında vaz-
geçmiş ve günümüze kadar bu tutumunu sürdürmüştür.
(
48
)
Yüksek Mahkeme’nin; incelediğimiz konuya benzer bir davada
(tasarı metnine komisyonlarda ve genel kurulda ilgilisiz eklemeler
yapılması), 2008 yılında verdiği kararda, bu yeni “daraltıcı” yorumu,
anayasa’nın 148 inci maddesinin 2’nci fıkrasını tekrarlayarak yapmak-
tadır.
(
49
)
Yüksek Mahkeme, 2008 yılında başlayan “daraltıcı” yeni yak-
laşımını, verdiği başka kararlarla da günümüze kadar sürdürmüş;
“Kanun teklifinin gerekçesiz olması” yönünden içtüzüğe aykırılık
iddiasıyla açılan bir davayı
(
50
)
ve “Temel kanun olarak görüşülmesi
mümkün olmayan bir yasa tasarısının böyle görüşülmüş olması” yö-
46
Anayasa Mahkemesi Kararı E.1991/27; K.1991/50
47
Bakırcı, 2914, Sf.112
48
Bakırcı, A.g.e. (Yazar, Yüksek Mahkemenin bu zaman içinde verdiği kararlarda
sürdürdüğü bu tutuma, birbirinden farklı ve çelişik gerekçeler ürettiğini söyle-
mekte ise de biz konumuzla ilgili olmayan bu teorik tartışmalara girmeyeceğiz.)
49
Anayasa Mahkemesi Kararı E.2008/71; K. 2008/183
50
Anayasa Mahkemesi Kararı E.2012/19; K.2013/17