TBB Dergisi 118.Sayı

TBB Dergisi 2015 (118)

Ahmet KAYA / H. Ebru ERDOST ÇOLAK

101

özgüvenini azaltan, kişiyi uykusuzluğa sürükleyen, onu depresyona,

panik atağa ve birçok benzeri rahatsızlığa mahkûm eden

, genelde eği-

timli ve başarılı kişilerin yaşadığı

bir durumdur.

Mobbing olgusunun iş hayatına girmesi, 1980’li yıllarda Heinz

Leymann ile olmuş, sonrasında birçok ülkede pek çok araştırmacı ta-

rafından farklı disiplinlerde araştırılıp, çalışılmıştır. Türkiye’de mob-

bing olgusunun tanınması ve mobbinge ilişkin araştırmaların yapıl-

ması 2000’li yıllardadır. Bugün mobbing olgusu, dünyada birçok ülke

tarafından suç kabul edilmekte ve mobbingi önleyici, etkisini azaltıcı

tedbirler, gerekli yasal düzenlemeler hayata geçirilmektedir.

Heinz Leymann tarafından, mobbingi tanımlayan kırk beş davra-

nış ortaya konulmuştur. Leymann’a göre mobbingin oluşabilmesi için

bu davranışların tamamının gerçekleşmesi gerekmemektedir.

Kırk

beş davranış, beş alt başlıkta toplanmıştır. Bunlar; kendini gösterme-

yi ve iletişim oluşumunu engellemek; sosyal ilişkilere saldırı, itibara

saldırılar, kişinin yaşam kalitesi ve mesleki durumuna saldırı, kişinin

sağlığına doğrudan saldırılar

şeklinde ifade edilir.

Çalışma hayatında meydana gelen mobbing sürecinde yer alan

aktörler üç grupta yer alır: Mobbing uygulayanlar(saldırganlar, taciz-

ciler), mobbing mağdurları (kurbanlar) ve mobbing izleyicileri. Bu üç

grupta yer alan aktörlerin her birinin kendine özgü özellikleri ve dav-

ranışları vardır; aktörler birbirlerini de etkilemektedir.

Zapf ve Einarsen’e göre mobbing uygulayanlar, üç durum söz ko-

nusu olduğunda mobbing yoluna başvururlar:

1. Mobbingci, kendi özsaygısının tehlike altında olduğunu gördü-

ğü zaman, özsaygısını korumak için mobbinge yönelir.

Andrea Adams, “Bullying at Work”, Journal of Community & Applied Social

Psychology, V.7, 1997, s.178.

Kimberly Vess Halbur, “Bullying in The Academic Workplace”, Academic Lea-

der, V.21, N.11, 2005, s.3-7.

Noa Davenport, Ruth Distler Schwartz ve Gail Pursell Elliot, Mobbing: İşyerin-

de Duygusal Taciz (Çeviren: Osman Cem Önertoy), İstanbul: Sistem Yayıncılık,

2003,s.17.

Davenport, Schwartz ve Elliot, age, s.18.19.

Tınaz, age, s.67.

Dieter Zapf ve Stale Einarsen, “Individual Antecedents of Bullying: Victims and

Perpetrators”, Bullying and Harassment in the Workplace: Developments in The-

ory, Research, and Practice, London: Taylor & Francis, 2011, s.183-184.