104 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
Ahmet KAYA / H. Ebru ERDOST ÇOLAK
103
dır. Bu aşamada, çatışmanın örgüt tarafından yönetilmesi ve örgütün
mobbing önleyici tedbirleri alması gerekmektedir.
14
Leymann mobbing sürecini;
kritik olay
,
saldırgan eylemler
,
yönetimin
katılımı, yanlış teşhis
ve
işten kovulma
şeklinde beş aşamaya ayırmıştır:
15
Mobbing, mobbingcinin ve mobbing mağdurunun bulundukla-
rı pozisyonlara ve aralarındaki ilişkiye göre ele alındığında, üç türe
ayrılmaktadır:
16
Yukarıdan Aşağıya Mobbing, Aşağıdan Yukarıya
Mobbing ve Yatay Mobbing. Yapılan araştırmalar, en yaygın mobbing
türünün, yukarıdan aşağıya olan mobbing türü olduğunu ortaya koy-
maktadır.
17
Günümüzde mobbing birçok ülke tarafından bilinen, tanınan ve
üzerinde ciddiyetle durulan bir olgu haline gelmiştir. Pek çok ülke-
de mobbingi önleyici, mağdurların tedavisine ve güvence altına alın-
masına yönelik yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Örneğin, İsveç,
Finlandiya ve Norveç, çalışanlarının fiziksel ve zihinsel sağlıklarını
yasalarla güvence altına almışlardır. İsveç Mesleki Sağlık ve Güvenlik
Kurulu, üç aşamadan oluşan ve işverene çeşitli sorumluluklar yük-
leyen bir düzenlemeyle mobbing önleyici yasayı hayata geçirmiştir.
18
Avrupa Konseyi üyesi devletler tarafından imzalanan ve sosyal
hakları güvence altına almayı amaçlayan 1961 tarihli Avrupa Sosyal
Şartı ve 1996 tarihli Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı, çalışanlar
için diğer ileri haklar ve güvencelerin yanında, üye ülkelerin mobbing
konusunda da duyarlı olmasını ve mobbing önleyici tedbirler almasını
öngörmektedir.
19
Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı’nın, “Onurlu Çalışma
Hakkı” başlığını taşıyan şartın 26. Maddesinin 1. Fıkrası işyerinde
14
Çiğdem Kırel, “Örgütlerde Mobbing Yönetiminde Destekleyici Ve Risk Azaltıcı
Öneriler”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.7, S.2, 2007, s.324.
15
Heinz Leymann, “Mobbing - its Course Over Time”,
http://www.leymann.se/English/frame.html
16
Tınaz, age, s.124.
17
Wim Vandekerckhove ve M. S. Ronald Commers, “DownwardWorkplace Mob-
bing: A Sign of theTimes?”, Journal of Business Ethics, V.45, N.1/2, 2003, s.42.
18
Heinz Leymann, “Measurements Against Mobbing”,
http://www.leymann.se/English/20100E.HTM
19
Pınar Tınaz, Fuat Bayram ve Hediye Ergin, Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyut-
larıyla İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), İstanbul: Beta Yayınları, 2008, s.155-
156.