164 / 421
ULUSAL VE ULUSLARARASI YASAL
DÜZENLEMELER İLE BASIN ETİK İLKELERİ
IŞIĞINDA “YALAN HABER NEŞRİ” VE YALAN
HABER NEŞRİNİN ÖNLENEBİLMESİ SORUNU
THE PROBLEM OF “FALSE NEWS PUBLICATIONS”
AND THE PREVENTION OF IT IN THE LIGHT
OF NATIONAL AND INTERNATIONAL LEGAL REGULATIONS
AND CODE OF ETHICS OF MEDIA
Tülay PARLAK
*
Özet:
Gerek bireysel gerekse toplumsal bazda meydana getir-
diği etkiler bakımından yalan haber neşrinin engellenmesi önem arz
etmekte olup birçok ülkede basın tarafından sebep olunan mağdu-
riyetlerinin başında yer almaktadır. Bu sebeple, çalışmamızda yalan
haber neşriyle ilgili ulusal ve uluslararası hukuki düzenlemeler ile etik
ilkeler incelenmek suretiyle çözüm önerilerinde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler:
Yalan haber, kurgulanmış haber, çarpıtılmış
haber, manipüle haber
Abstract:
Preventing the publication of false news, which is
one of the main reasons leading to the victimhood in many countri-
es, is essential in terms of its effects both on individuals and society.
For this reason, national and international legal regulations concer-
ning the publication of false news and ethical principles are exami-
ned and some solutions are offered.
Keywords:
False news, fictionalised news, distorted news, ma-
nipulated news
Giriş
Kitle iletişim araçlarının (KİA) toplum üzerindeki etkilerine dair
araştırmalar, 19. yy. sonlarında başlamıştır.
1
Bu araştırmalar neticesin-
de farklı dönemlerde farklı etki düzeylerini gösterir nitelikte muhtelif
kuramlar
2
ortaya çıkmışsa da tüm kuramların ortak çıkarımı, KİA’nın
*
Avukat
1
Erkan Yüksel ve diğerleri, İletişim Kuramları, Anadolu Üniversitesi Yayını
No:2803, Ankara, 2013, s. 61
2
19.yy-1930 yılları arasında: Güçlü Etki Dönemi (Sihirli Mermi görüşü, 1938 yı-
lındaki CBS Radyo programındaki bir oyun anonsunun dinleyiciler tarafından
ciddiye alınarak toplumda infialin olması neticesinde sebeplerini araştırmaya yö-
nelik çalışma sonuçları gibi) 1940-1960 yılları arasında: Sınırlı Etki Dönemi (İki