170 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
Tülay PARLAK
169
Selam ÖZSOY, en fazla yalan haberin, spor haberciliğinde, özel-
likle transfer dönemlerinde olduğunu belirtmiş ve spor servisleri ve
yöneticileri ile yapılan görüşmelerde bunun temel sebeplerinin, haber
kaynağı olan kulüplerin, basına kapılarını kapatmış olmalarına ve ti-
cari kaygılar nedeni ile tirajın arttırılması ve gelir getirmesi için bü-
yük kulüplere endeksli olmaları olduğunu belirtilmiştir.
11
Dolayısıyla,
spor haberlerindeki yalan haberlerin başlıca sebeplerinin, ekonomik
bağımsızlığın olmaması ve haber kaynaklarının bilgi akışını sağlama-
ması olduğu şeklindedir.
3. ULUSAL MEVZUAT ve BASIN ETİK İLKELERİ AÇISINDAN
“YALAN HABER” DÜZENLEMELERİ:
I. ULUSAL MEVZUAT AÇISINDAN YALAN HABER:
Ulusal mevzuat açısından, yalan haber neşrine ilişkin düzenleme-
leri tarihsel süreç içinde incelemek, konunun yasa koyucunun konuya
bakışı ve yorumlama biçimindeki değişikliklerini anlamak açısından
faydalı olacaktır. Bu nedenle, günümüzdeki mevcut durumdan bah-
setmeden önce yalan haber neşrine ilişkin ilk yasal düzenlemelerden
başlamak isteriz.
Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki ilk Türkçe gazetenin çıkı-
şını, aslında yalan haberlere borçluyuz. Şöyle ki, 1789 Fransız İhtilali
ile beraber Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde İhtilal’in eşitlik, öz-
gürlük gibi düşüncelerini yaymak arzusu ile
12
ilk olarak Fransız bü-
yükelçiliği ile Osmanlı topraklarında başlayan gazetecilik, daha sonra
da Rumlar, Ermeniler gibi azınlık tarafından çıkartılan gazeteler ile
devam etmekteydi. 1825 Mora isyanının başlaması ile birlikte Mora’da
öldürülen Müslüman ahalinin 30 bin olduğu şeklinde haber ile halk
galeyana gelmiş, bu haberlerin asılsız olduğu söylense de çok etkili
olmamıştır. II. Mahmut, bu olay üzerine gazete çıkartma kararı ala-
rak 1831 yılında Takvim-i Vakayi’yi çıkartmıştır. Nitekim, Takvim-i
Vakayi’nin önsözü niteliğindeki Mukaddimesinde şu cümlelere yer
5. Basım, İstanbul, 2013, ss.229-230
11
Selam Özsoy, “Spor Haberciliğinde Doğruluk ve Tarafsızlık”, Dpujss, Nisan 2012,
Sayı:32, Cilt:1, s.105
12
Murat Özgen, Gazetecinin Etik Kimliği, Basılmış Doktora Tezi, Set-Systems,
Yenilenmiş Üçüncü Baskı, İstanbul, 2006,s. 153