251 / 421
Uzman Görüşünün Boşanma Davalarında Velayetin Saptanmasındaki Önemi
250
Çocuğun alıştığı ortamın korunması, bir başka deyişle çocuğun
çevresel koşullarının ve ilişkilerinin istikrarının sağlanması velayet
düzenlemesinde dikkate alınması gereken bir diğer etkendir. Zira
çevresel değişimlerin, özellikle de tam aile yapısının bozulması gibi
başlı başına bir travma ile birlikte gerçekleşen çevresel değişimlerin
çocuğun psikolojik ve sosyal gelişimi üzerinde olumsuz etkisi vardır
(Gindes, 1998).
Fiziksel, duygusal, mental, sosyal ve ahlaksal gelişim çocuk için
kendi içinde zaten problemli bir süreçtir. Bir de dış dünyadaki karı-
şıklıklar ve değişiklikler eklenince, çocuğun normal gelişiminin du-
rabileceği ya da zarara uğrayabileceği literatürde vurgulanmaktadır
(Goldstein, 1973). Beş yaşın altındaki çocuklarda, ebeveynleri ile olan
bağın kopması, çocuğun çevresinin değiştirilmesi, çocuğun o zamana
kadar geliştirdiği kişilik özelliklerini ve yeteneklerini olumsuz yönde
etkilemektedir. Duygusal olarak zorlandığı bu dönemde çocuk, yakın
zamanda öğrendiklerini hızlı bir şekilde unutur. Örneğin, çocuğun
tuvalet alışkanlıklarında sorun çıkabilir, konuşma yeteneği gerileyebi-
lir. Uzun süre ağlama, yemek yememe, mide bulantıları, uyku bozuk-
lukları, uykudan ağlayarak uyanma, zihinsel sorunlar, unutkanlık,
gelişimsel gerilik görülebilmektedir (Goldstein, 1973). Boşanmanın ile-
riye yönelik etkilerini hafifletmekte ve çocuğun boşanmadan sonraki
hayata alışmasındaki en önemli faktör, çocuğun hayatında istikrarın
ve sürekliliğin sağlanmasıdır.
Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri mevzuatlarında velayet değer-
lendirmesinde dikkate alınacak etkenleri tahdidi bir şekilde düzenle-
yen eyaletlere ilişkin olarak 2013 yılında yapılan bir araştırma mevzu-
atta açıkçası en fazla yer alan düzenleme hükmünün (28 eyalet ve tüm
denizaşırı topraklar) aile bütünlüğü ve çocuğun evinden uzaklaştırıl-
maması (İngilizce
family integrity and preference for avoiding removal of
the child from his/her home
) ilkesi olduğunu ortaya koymuştur. Çevreye
uyum sorunları çocuğun beslenmesinden eğitimine kadar gelişimi
açısından önemli birçok konuda olumsuz etki doğurabilir. Bu husu-
sun değerlendirilmesi sırasında çocuğun alıştığı ortam yerine velayet
düzenlemesinin sonucu olarak gidebileceği yeni ortamın da dikkate
alınması, alıştığı ortama yakınlık ve benzerliğinin değerlendirilmesi
gerekecektir.