389 / 421
Yargıda Yetkinlik / Kemâlât Kriterleri
388
Denilmektedir.
Yine aynı konuda bu kez doğudan, eski Farslılardan /Perslerden
bir örneğimiz daha vardır.
Meslektaşımız ‘hâkim’ Buzurcmihr adil hükümdar Nuşirevan’a
(Kendisi tarihte Nuşirevan-ı Âdil olarak bilinir) der ki:
“İdarecilerde olmaması gereken kötü hasletler: haset, yalan, kibir,
kızma, şehvet düşkünlüğü, hırs, emel, dik başlılık, hasislik, kötü huy,
zulüm, hodkâmlık, acelecilik, nankörlük, hafifliktir.
İdarecilerde olması gereken iyi hasletler: Önce hayâ, iyi niyet, iti-
dal, affetme, kerem sahibi olma, alçak gönüllülük (tevazu /müteva-
zılık), eli açıklık, doğruluk, sabır, şükretme, merhamet, ilim, akıl ve
adalettir.”
26
Yeniden Batıya dönersek bu kez karşımıza Utopıa adlı eseriyle
meslektaşımız Thomas More çıkacaktır.
MORE ESERİ UTOPIA’DA VE KİBİR HAKKINDA;
“Ne var ki, insanın kendini beğenmişliği, bütün ahlaksızlıkların
kaynağı olan o hayvanca tutkusu, dünya halkının doğru yola girme-
sine engel olmuştur. ‘Kendini beğenmiş adam, mutluluğunu kendi ra-
hatlığı üstüne değil, başkalarının acıları üstüne kurar’
;
ezeceği, köle
gibi kullanacağı insanlar olmazsa mutluluğunu başkalarının yok-
sulluğu üzerine kuramazsa, malını mülkünü ortaya serip yoksulla-
rın bellerini bükemeyeceğini, umutlarını kıramayacağını bilmezse,
Tanrı olmayı bile istemez.
Kendini beğenmek öyle bir cehennem yı-
lanıdır ki, insanın yüreğine sinsice süzülüp girer, onu zehirleyip gö-
zünü kör eder, daha güzel bir hayata giden yoldan saptırır onu. Bu
sürüngen, insanların öylesine içine işler ki, onu koparıp atmak kolay
olmaz.”
27
demektedir.
Doğu veya batı, eski veya yeni ancak söylenenler evrensel ve za-
man ve mekân bu doğruları değiştirmemiştir. Üç aşağı beş yukarı ne-
26
Nizam-ül Mülk / Siyasetnâme sayfa 227, Timaş Yayınları, Şark Klasikleri, 2005
27
Utopia / Thomas More, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Hasan Ali Yücel
Klasikler Dizisi XV. Basım, Çevirenler Sabahattin Eyuboğlu, Vedat Günyol, Mîna
Urgan sayfa 103-104.